________________
રીતે સંતોષ માની શકીએ ?
બીજું કાંઈ નહિ તો ધર્મની સાચી પ્રશંસાથી પ્રારંભ તો કરીએ. કે અહીં જ ગરબડ છે ?
ભાવ નમસ્કાર સમ્યગ્ન-દર્શન સૂચિત કરે છે. એના પહેલા અપુનબંધકાદિમાં પ્રશંસા જોવા મળશે. પ્રશંસા હંમેશા ગુણીની, ધર્મીની થશે. કારણ કે ગુણ કે ધર્મ ગુણી કે ધર્મી સિવાય બીજે ક્યાંય જોવા નહિ મળે.
બીજાના ધર્મની પ્રશંસાનો અર્થ એ થયો કે એ ધર્મ મારામાં પણ આવે એવી ઈચ્છા થઈ. બીજાનું ભોજન સારું લાગ્યું એનો અર્થ એ થયો કે મારે ઘેર રોજ આવું ભોજન બનાવીને ખાવાનું મન થયું.
* નમોસ્તુ I અહીં ઈચ્છાયોગ છે. મારામાં ભાવ નમસ્કાર કરવાની શક્તિ નથી, પણ ઈચ્છા જરૂર છે. મને ક્યારે આવો નમસ્કાર મળે ? આ ઈચ્છાયોગ છે.
ઈચ્છા થઈ એ પણ મોટી વાત છે. ધર્મની ઈચ્છા કરનારને પણ અનુભવીઓ ધન્યવાદ આપે છે. “ધન્ય તું આતમા જેહને, એવો પ્રશ્ન અવકાશ રે.”
-પૂ. આનંદઘનજી. તને શાન્તિની ચાહના થઈ ? તને આવી પ્રસન્નતા મેળવવાની ઈચ્છા થઈ ? ધન્યવાદ છે તને ! અધન્યને આવી ઈચ્છા પણ થતી નથી.
તને ખાવાની ઈચ્છા થઈ ? હવે તારો રોગ ગયો. રોગમાં ખાવાની ઈચ્છા થતી નથી. સંસાર-રોગની તીવ્રતામાં ધર્મની ઈચ્છા પણ થતી નથી. વિષય-અભિલાષાનો અતિરેક કદી ધર્મ તરફ ગતિ કરવા દેતો નથી.
જે ખાવા-પીવામાંથી ઊંચા નથી આવતા તે પશુઓ ધર્મ નહિ કરી શકે. કારણ કે પ્રાથમિક ઈચ્છા જ એમની પૂરી થઈ નથી. વિષય-કષાયની તીવ્રતા જેમનામાં પડેલી છે, તે ધર્મની ઈચ્છા નહિ કરી શકે. કારણ કે હજુ એની ચેતના અંધકારમાં ભટકી રહી છે.
૧૪૨
* * * * * * * * * * * કહે, કલાપૂર્ણસૂરિ-૩
