________________
કાન્તિના લગ્ન વખતે કાન્તિના ગીત ગવાય. મોટાભાઈ શાન્તિના ગીત ન ગવાય. તેથી એ નારાજ પણ ન થાય. તેમ અહીં અન્યને ગૌણ કરી કથયિતવ્યને મુખ્યતાએ કહેવાય. સામે શ્રોતાને જેની જરૂર હોય તે નયને આગળ કરીને ભગવાન દેશના આપે.
“પિતાનર્પિતસિહે ” - તત્ત્વાર્થ. આવું ન હોય તો કાંઈ પણ બોલી જ ન શકાય.
એટલે પ્રશ્ન પૂછતાં ખ્યાલ રાખવો કે હું અત્યારે ક્યા નયને આગળ કરીને બોલી રહ્યો છું. જે નયને આગળ કરીને બોલાતું હોય તેનો અર્થ એ નથી કે બીજાનું મહત્ત્વ નથી. તે વખતે બીજા નયો ગૌણ હોય છે.
• શાસ્ત્રની વ્યાખ્યા છ રીતે થાય.
સંહિતા, પદ, પદનો અર્થ, પદનો વિગ્રહ, ચાલના અને પ્રત્યવસ્થાન.
કે “નમો સ્તુ'માં નમઃ પૂજા અર્થમાં છે. દ્રવ્ય-ભાવથી સંકોચ કરવો તે પૂજા છે. કાયા અને વાણીનો સંકોચ તે દ્રવ્યસંકોચ.
મનનો સંકોચ તે ભાવ સંકોચ.
હજારો જગ્યાએ ફરતા મનને એક જ સ્થાને પ્રિભુમાં] કેન્દ્રિત કરી દેવું તે ભાવ સંકોચ છે. દ્રવ્ય સંકોચથી ભાવ સંકોચ કઠણ છે.
મનને સૂત્ર, અર્થ કે આલંબનમાં ક્યાંક જોડી દેવું જોઈએ. એ જો જોડાઈ જાય તો તમારે અલગ ધ્યાનની કોઈ જરૂર નથી.
રૂપાતીત અવસ્થાનું ભાવન તે અનાલંબન યોગ છે. આપણે એ ચીજ સમજતા નથી એટલે ચૈત્યવંદન ઝટપટ કરી ધ્યાનમાં બેસવા પ્રયત્ન કરીએ છીએ. ચૈત્યવંદન છોડીને બીજું ક્યું દયાન કરશો ?
કાઉસ્સગ્નમાં ધ્યાન નથી? ‘ઝાણેણં શબ્દનો અર્થ શું થાય? ચૈત્યવંદનમાં કાઉસ્સગ્ન નથી આવતો ?
- આગળની ભૂમિકા આવતાં તો અર્થ ચિંતન પૂર્વકનો એક લોગસ્સ પણ કાફી છે. પછી ત્યાં સંખ્યાનો આગ્રહ નથી રહેતો. એ રીતે ઘણો જાપ થયા પછી [અંદર અનાહત નાદ પેદા થયા પછી]
૯૦
% * * * * * * * * * * * * કહે, કલાપૂર્ણસૂરિ-૩
