________________
૬૪ ] મરાઠા કાલ
[ પ્ર. સલીમ જમાદારના મકાનમાં રહેવા ગયે. ભાજીને શહેરના નામાંકિત મુસલમાન તથા હિંદુ શરાફ અને મહાજને મળવા આવ્યા. એમાં “મિર આતે એહમદી” ના કર્તા અલી મુહમ્મદખાનનો પણ સમાવેશ હ. દમાજીએ તેઓને દિલાસો આપી દક્ષિણ રિવાજ મુજબ પાઘડી અને દુપટ્ટા વડે તેઓનું સંમાન કરી સહુને રાજી કર્યા. સદાશિવ રામચંદ્ર શાહીબાગમાંથી મુકામ ઉઠાવી ભદ્રના કોટની દીવાલ નીચે સાબરમતીના તટમાં મુકામ કર્યો હોવાથી એ સર્વ મહાજનો ત્યાં જઈ એને મળ્યા. સદાશિવરાવે પણ તેમને સાંત્વન આપી પિશાકની નવાજેશ કરી. મેમિનખાને કાછના હેદ્દા પર ગુલામ હુસેનખાનને નીમ્યો હતો. સદાશિવરાવે તેને ખસેડી તેના સ્થાને મુહમ્મદ રૂકન ઉલહક્ક ખાનને નીમ્યો. અર્ક(ભદ્ર)ના કિલ્લા પરના નગારખાનામાંથી દર રવિવારે પાંચ વાર નોબત વગાડવામાં આવતી તે રવિવાર ઉપરાંત શનિવારે પણ વગાડવાનું ઠરાવવામાં આવ્યું. અગાઉ મરાઠાઓએ અમદાવાદ લીધેલું ત્યારે એમણે અંકૂશના નિશાનવાળા પિતાના સિક્કા પડાવેલા પણ ત્યારબાદ મોમિનખાને તે સિક્કા પાડવા બંધ કરાવ્યા હતા. સદાશિવરાવે એ સિક્કા પુનઃ ચાલુ કર્યા. એણે દરેક હેદ્દા પર અને મહેલમાં અમલદાર નીમી દીધા. ત્યારબાદ ઝાલાવાડ અને સોરઠની પેશકશ ઉઘરાવવા માટે એણે પિતાની સેના સાથે પ્રસ્થાન કર્યું (૧૩ મી માર્ચ ૧૭૫૮). જતાં પહેલાં એણે પિતાના વતી પાંડુરંગ પંડિતના ભાઈ નારૂ પંડિતને શહેરમાં પિતાના નાયબ તરીકે નીમ્યો. એ વળી જાગીરોની બાબતમાં વાંધા ન ઊઠે તેમજ કરવેરા નિયમિત લેવાય એ માટે અલી મુહમ્મદખાન (મિરઆતે એહમદીને લેખક), શહેર કાજી, બક્ષી તથા ખબરપત્રી અને હાજી નુરૂલ્લાને મુકરર કરવામાં આવ્યા.9
અમદાવાદના ઘેરામાં સહાય કરવા આવેલ સદાશિવ દાદર દખણ પાછો ગયો.
દમાછ ગાયકવાડના હુકમથી શંભુરામ અને તેના દીકરાને કેદ પકડવામાં આવ્યા. દમાજીએ પોતાના પુત્ર સયાજીરાવને વાજબી જમાબંદી કરવા, ઠાકોર પાસેથી પેશકશ ઉઘરાવવા અને ઉપદ્રવી કેળીઓના જામીન લેવા કપડવંજ તથા બહિયલ(તા. દહેગામ) તરફ રવાના કર્યો. દમાજી યંબક મુકુંદને પોતાના નાયક તરીકે રાખી પિતે કેદી શંભુરામ તથા તેના છોકરાને પિતાની સાથે લઈ વડેદરા ગયા. ત્યાંથી દમા નર્મદાસ્નાન કરી પુનઃ અમદાવાદ પાછો ફર્યો. ગાએ હવે સેરઠમાંની મરાઠાઓની પેશકશમાંથી પિતાને હિસ્સો વસૂલ લેવા માટે સયાજીરાવને સેરઠ જવા આદેશ આપ્યો. દમાજીએ અમદાવાદમાં રોકાઈ
