________________
૧૦ મું ] ધર્મ-સંપ્રદાય
[ ૩૩૧. ભરૂચ અને વડોદરાના પ્રાંતમાં ખ્રિસ્તી ધર્મની શરૂઆત થઈ હતી. ગુજરાતના રાજકારણમાં અંગ્રેજો જેમ જેમ પિતાની સત્તા જમાવતા ગયા તેમ તેમ અહીં ખ્રિસ્તી ધર્મના પ્રસારણને પીઠબળ મળવા લાગ્યું. આ સમય દરમ્યાન અંગ્રેજોએ મરાઠાઓ પાસેથી સુરત અને ભરૂચ મેળવ્યાં, તેથી ખ્રિસ્તી ધર્મના પ્રસારને ત્યાં વ્યાપક વેગ મળે.
ગુજરાતમાં મરાઠા કાલ દરમ્યાન ખ્રિસ્તી ધર્મને જે અંકુર ફૂટયો તેમાં એ ધમની (1) રોમન કેથેલિક અને (૨) પ્રેટેસ્ટંટ બંને શાખાઓને . બળ મળ્યું. રોમન કેથલિક સંપ્રદાય
પોર્ટુગીઝ રેમન કેથેલિક સંપ્રદાયના અનુયાયી હતા તેથી એમની સત્તા! નીચેનાં દીવ અને દમણમાં રામન કેથલિક સંપ્રદાય વિ . આ બંને સ્થળોએ ડોમિનિકન સંધના સાધુ ધર્મકાર્ય કરતા હતા.૪૧ આ બંને સ્થળેએ પોર્ટુગીઝ દ્વારા ખ્રિસ્તી ધર્મનો જે પ્રસાર થયો તે વિશેની ઝાઝી. માહિતી મળી શકતી નથી, પરંતુ અન્ય પ્રાંતમાં એમણે જે રીતે ધર્મપ્રસારણનું કાર્ય કર્યું હશે તેવું જ અહીં પણ કર્યું હોય. વિધર્મીઓ પ્રત્યે એમણે કડક વલણ લીધું હતું, જ્યારે ખ્રિસ્તી ધર્મ અંગીકાર કરનાર પ્રત્યે તેઓ અનેક કૃપાદાન વરસાવતા હતા; જેમકે, હિંદુઓ માટે એમણે સખત કાયદા ઘડયા હતા. હિંદુ દેવ-દેવીઓની મૂર્તિઓ ભાંગી નાખવાનાં કુકમ કર્યા હતાં. એવી મૂતિઓનારને માટે સખત શિક્ષાની જોગવાઈ હતી. કર્મકાંડ કરવા પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યા હતા. કર્મકાંડ કરનારને શિક્ષા થતી. જે હિંદુઓ. ખ્રિસ્તી થાય અને જે તેઓ દરિદ્ર હોય તે તેઓને ૧૫ વર્ષ સુધી દરેક જાતના . કરની માફી આપેલી હતી. ખ્રિસ્તી ધર્મની વિરુદ્ધ ચાલનારને ગોવામાં ચાલતી. ઈન્ફવિઝિશન સમક્ષ મોકલવામાં આવતા. આ ઈન્ફવિઝિશન ગાવામાં ઈ. સ... ૧૭૭૪ સુધી ચાલી હતી. ફરી ઈ. સ. ૧૭૭૮ માં એ કરવામાં આવી હતી અને ઈ. સ. ૧૮૧૨ માં ફરી એનું કામ બંધ થઈ ગયું હતું ૪૨
જે હિંદુઓ ખ્રિસ્તી ધર્મ અંગીકાર કરતા તેમને એમનાં લેકગીત: ગાવાની મનાઈ હતી, પુરુષોને ધોતી અને સ્ત્રીઓને ચોળી પહેરવાની પણ મનાઈ કરવામાં આવતી હતી. ભાત મીઠા (લવણ) વિનાનો રાંધી શકાતે નહિ. દરેક ઘેરથી તુલસીના છોડ ઉખેડી નાખવામાં આવતા. દરેકને પોર્ટુગીઝ નામ: આપવામાં આવતું. તેઓ માનતા હતા કે લોકોમાં પિટુગીઝ ભાષાનું પ્રસારણ
