________________
આનુશ્રુતિક વૃત્તા
[૪૦ માઘ કવિની વિદત્તાથી પ્રભાવિત માળવાના રાજા ભોજરાજે કવિને શ્રેમાલ નગરથી શિયાળાની ઋતુમાં તેડાવ્યું. રાજાએ કવિને આદરસત્કાર કર્યો ને એનાં નાન, વા, ખાન-પાન, પાચન, રમતગમત વગેરેની બધી વ્યવસ્થા કરી. બીજે દિવસે રાજાએ માને પૂછ્યું : 'બધી સગવડો સુખભરી હતી?” મા. જણાવ્યું: “સારા-નરસા અન્ન વિશે કાંઈ કહેવાનું નથી, પણ ગરમ કપડાંના ભારથી થાક લાગી ગયા છે.” બાજરાજને આ જવાબથી સાર્ધ દુ:ખ થયું, માથે બીજે દિવસે ઘેર જવા રજા માગી. રાજાએ ભારે ઠાડથી વિદાય આપીને એને વળાવવા રાજા પોતે ઉદ્યાન સુધી ગયે.
જતી વેળા ભાઇ કવિએ રાજવીને પિતાને ત્યાં આવવા માટે આદર ભર્યું નિમંત્રણ આપ્યું. બોજ રાજને પણ માઘ કવિને વૈભવ અને એની રહેણીકરણી
જોવાનું કુતૂહલ થયું હતું જ, એટલે માઘ કવિના નિમંત્રણ સ્વીકાર કરી બીજે વિષે શિયાળામાં એ પોતાના પરિવાર સાથે શ્રી નાલ નગર ગયો.
માઘ કવિની ભવ્ય હવેલીના આંગણામાં જ ભોજરાજાના સૈન્ય સાથેના પરિવારને સમાવેશ થઈ ગ. પછી કડીની અંદરની રચના તો અચંબે પમાડે તેવી હતી. હવેલીમાં જવાનો માર્ગ શેને માટે હતો. એના દેવાના સ્થાનમાં તો મરકતમણિ જડેલા હતા. ખાનપાનમાં દૂધપાક અને ભાતભાતની રસોઈ સાથે ચાલુ ઋતુમાં ઉત્પન ન થતાં શાક અને ફળો જે આશ્ચર્ય સાથે ધિરાઈને રાનએ ભોજન કર્યું. શયનગારમાં તો શિયાળાની ઋતુ હોવા છતાં વીંઝણા-વાહકોને પવન નાખવો પડે એ ની રચનાથી ભોજરાજને સુખભરી નિદ્રા આવી ગઈ. સવારે વા જંત્રના કર્ણપ્રિય નાદ સાથે એ જાગ્રત થ.
બોજ રાજા તે આ બધી સમૃદ્ધિ, વૈભવ, એશઆરામભરી દેવતાઈ ઋદ્ધિ જોઈ અનુભવીને દિંગ થઈ ગયો. કવિ માઘની આવી રહેણીકરણીથી જ દેવોની - ઋદ્ધિનું માપ કાઢવા લાગ્યો. બોજ રાજા ભોજ સ્વામી મંદિર બંધાવી રહ્યો હતો તેનું પુણ્ય કવિ માધને આપી, કેટલાક દિવસ શ્રીમાલમાં ગાળી માળવે ગયો.
માઘ કવિને હવે વાર્ધક્ય વરતાવા લાગ્યું હતું ને એના આ અખૂટ વિસાવ ઉપર કાળચક્ર ફરી વળતું જણાવા લાગ્યું હતું કવિઓ, વિદ્વાનો અને ભિક એના ઘેરથી કદી ખાલી હાથે જતા નહોતા. એ પા દાનવીર કવિ માઘની અદ્ધિ ખૂટી ગઈ, ખાવા-પીવાનાં સાધનાની પણ ખેંચ પડવા લાગી. - માથે વિપત્તિનાં વાદળ ઘેરાવાથી એ પિતાની પત્ની સાથે માળવા ગયો. જયાં જઈ એક કાવ્ય-પુસ્તક બોજને અર્પણ કરી એની પાસેથી થોડુંક દ્રવ્ય
