________________
૪૬] અનુતિક વૃત્તાંત
[૪૯ મુખ્ય હતો. આ યુદ્ધાઓએ ચારે બાજુ રાજ્ય કબજે લઈ, ભુવડની સમૃદ્ધિ વધારી દઈ એની આણ વર્તાવી હતી. માત્ર ગુજરાતનેરાળ જીવો બાકી હતો.
એ સમયે ગુજરાતના પંચાસર નગરમાં ચાવડાવંશી જયશિખરી રાજા રાજ્ય કરતો હતો. એની રાણીનું નામ રૂપસુંદર તુ ય ફખરી બળવાન અને બુદ્ધિમાન હતો. એને ભંડાર એ ખૂટ હતો. એની ફેજ પણ અગણિત હતી.
એક વખત ભુવડ રાજદરબાર ભરે છેઠે હતો ત્યારે ત્યાં એક પરદેશી કવિ આવ્યો. એણે કવિવાર્ય તાવ રાજ ખુશ કર્યો. ભુવડે એને મૂલવાન સરપાવ આપે. પછી એક વિનું નામ અને એના નિવાસસ્થળ વિશે રાજાએ પૂછ્યું, એણે કહ્યું :
મારું નામ શંકર. પૃ વીના ઉત્તમોત્તમ અને રસાળ એવા ગુર્જર પ્રદેશથી આવું છું. હું પંચાસરનો રહેવાસી છે. ત્યાં જયશિખરી નામે ચાવડો રાજા રાજય કરે છે. એ રાજયમાં લક્ષ્મી અને સરસ્વતી બંને નિવાસ કરે છે. એની રાણી રૂપસુંદરીનો ભાઈ સુરપાલ મહાપરાક્રમી છે. જયશિખરી અને સૂપાલ એિ બંને સાથે હોય તો ઈવાસન ઉપરથી ઇંદ્રને પણ ઉઠાડી શકે એવા એ બંને શરીરો છે. ત્યાંથી હું દિગ્વિજય કરવા નીકળ્યો છું.”
સુવડ રાજાએ ગુજરાતનાં વખાણ સાંભળી, એને હાથ બતાવી કબજે કરવાનો નિર્ણય કર્યો. ભુવડે પોતાના વીર દ્વાઓ પાસેથી ગુજરાત વિશે માહિતી મેળવી અને એના ઉપર ચડાઈ કરવા લશ્કરને સજ્જ થવા આદેશ આવે.
કવિ શ કરે પંચાસર આવી રાજા જયશિખરીને ભુવડની બધી વાત કહી. જ્યશિખરીને તો લડાઈ તક મળવાથી આનંદ થશે. ભુવડના સેવે પંચાસરથી દૂર છ માઈલ ઉપર પડાવ નાખ્યો. મિહિરે જયશિખરીને લડાઈ માટે અપવાન કર્યું.
એ જ વખતે સુરપાલે શત્રુની સેના ઉપર હુમલો કરી એના સૈન્યના કેટલાયે દ્ધિાઓને મારી નાખ્યા. હાર થવાના સમાચારથી ભુવડ મિહિરની છાવણીમાં આવ્યો અને એણે નાગી જતા સૈન્યને હિંમત આપી. પછી તો ભુવડનું સૈન્ય બેવડા ઉત્સાહથી પંચાસરના સીમાડે આવી પહોંચ્યું. જયશિખરીએ પંચાસરના દરવાજા બંધ કરાવ્યા ત્યારે ભુવડે નગરને ઘેરો ઘાલ્યો.
રાણી રૂપસુંદરીને યુદ્ધની ખબર પડી એટલે એણે રાજાને કહ્યું કે શકુન સારાં થયાં નથી માટે તમે રણસંગ્રામમાં જશે નહિ; પણ જયશિખરી તો ક્ષત્રિય
