________________
૧લું]
યુઅન હવાગની બેંધ
[૩૮૧ ૪. લી’ એ ચીની માપ છે. ૧ લી = કે ૩ માઈલ અથત ૩ થી 3 કિ.મી. જેટલું અંતર થાય.
૫. માળવાનો પ્રદેશ ખરી રીતે ભરૂચથી ઉત્તરપૂર્વે (ઈશાને) આવેલો છે. આથી પ્રવાસી ભરૂચથી શરૂઆતમાં ઉત્તરપશ્ચિમ દિશામાં મહી નદીના મુખ તરફ જઈને પછી ત્યાંથી ઉત્તરપૂર્વ તરફ વળ્યો હશે.
5. Records, Vol. II, pp. 260 ff.; Watters, op. cit., Vol. II, pp. 242 . હાંસિયાની નોંધમાં આ દેશનું બીજું નામ “દક્ષિણ લો” અથવા “દક્ષિણ લોલ” (લા) નોંધવામાં આવ્યું છે.
આ દેશ કે એનું પાટનગર) મહા (કે મહી) નદીની દક્ષિણપૂર્વે આવેલ હોવાનું જણાવ્યું છે. પ્રવાસીઓ માલવદેશના પાટનગરનું નામ આપ્યું નથી. બીલ એ ડુંગરપુર (p. 260) અને કનિંગહમ ધાર(A. G. J., p. 562) હોવાનું ધારે છે, પરંતુ એ સમયના અભિલેખ પરથી માલવનું પાટનગર ત્યારે દશપુર હોવાનું માલુમ પડે છે (હરિપ્રસાદ શાસ્ત્રી, યુએન સ્વાંગે વર્ણવેલું ગુજરાત”, “ઇતિહાસ સંમેલન નિબંધસંગ્રહ”, પૃ. ૭૧ મૈ.ગુ., ભા. ૧, પૃ. ૨૦૧)
૭. આ વિધાન મૂળમાં મગધ અને માલવની વચ્ચે રહેતા કેઈએ કર્યું હશે, કેમકે મગધને નહિતો હંમેશાં મધ્યદેશમાં જણાવતા, ઉત્તરપૂર્વમાં નહિ (Watters, op. cil, Vol. II, p. 242).
૮. યોનિજ, અડજ, દજ અને ઉભિજ્જ ૯. બુદ્ધ, ધર્મ અને સંધ
૧૦. ખંભાતનો અખાત (Cunnigham, A. G. I., p. 566). ત્યારે ખંભાત નહોતું, નગરક (નગરા) હતું.
19. Records, Vol. II, p. 265; Watters, op. cit., Vol. II, pp. 248 ff. અિટલી” કે “આટલીને કનિંગહમે વિ. સં. ૧૦૯૯ના વસંતગઢ લેખમાં આવતું વદરી અને વદરીને હાલનું ઈડર માન્યું છે (A. G. I, pp. 566 f.), જ્યારે Bombay Gazetteer ના Vol. Vમાં એને ઈડરની ઉત્તરે આવેલું વડાલી માનવમાં આવ્યું છે (p. 442). વડાલીના વિ. સં. ૧૨૭૫ ના લેખમાં એનું સંસ્કૃત નામ વટપછી. આપ્યું છે (મૈ.ગુ, ભા. ૧, પૃ. ૧૯૮, પા. ટી. ૧૦૭).
૧૨. જીવનમાં અટલીથી આ દેશને પ્રવાસ ત્રણ દિવસનો બતાવ્યો છે, પરંતુ "સિયુકીમાં જણાવ્યા મુજબ એ અંતર માલવથી હોવું જોઈએ, જે યુઅન વાંગ માટે ૩૦૦ લી બરાબર માનવામાં આવે છે. દિશા દક્ષિણ-પશ્ચિમને બદલે ઉત્તરપશ્ચિમ આપી છે, તેથી એ પ્રયાણ સમયની દિશા સૂચવે છે.
23. Records, Vol. II, p. 266; Watters, op. cit., Vol. II, p. 245. મૂળ નામ “કી-ચ” કે “કિટ છે. જુલિયન, બીલ અને વોટર્સ કી-ચને કચ્છ માને છે, જ્યારે કનિંગહમ કિટને ખેડા માને છે (A. G. I, p. 564).
પ્રવાસીએ આપેલી વસ્તી, સમૃદ્ધિ, આબોહવા, પેદાશ વગેરેની વિગતો પરથી અહી ખેટક (ખેડા) વધારે બંધ બેસે છે (મૈ.ગુ., ભા. ૧, પૃ. ૧૮૫, ૫. ટી. ૮૩).
