________________
૩૭૪ ]
મૈત્રક કાલ અને અનુ-મૈત્રક કાલ
[પરિ
તેઓના બધા વર્કરા સાગરમાંથી રહેલા છે. આખેાહવા ગરમ છે. હવા હમેશાં પવનના સપાટાથી વ્યસ્ત હેાય છે. તેઓ(લેાકા)ની રીતભાત ઉષ્માહીન અને ઉદાસીન છે. લેાકેાની મનેાત્તિ કુટિલ અને વક્ર છે. તેઓ વિદ્યાભ્યાસ કેળવતા નથી, ભ્રમ તથા સદ્ધને સરખા વરેલા છે. અહીં દસેક સંધારામ છે, જેએમાં ૩૦૦ ભિક્ષુ રહે છે. તેએ મહાયાનના અને સ્થવિર નિકાયના છે. લગભગ દસ દેવમંદિર પણ છે, જેમાં જુદા જુદા સંપ્રદાયાના અનુયાયી એકત્ર થાય છે.
લગભગ
અહીંથી ઉત્તરપશ્ચિમ (વાયવ્ય)` લગભગ ૨૦૦૦ લી જતાં માલવ આવે છે. માલવ(મે-લે-પા)૧
આ દેશના ઘેરાવા લગભગ ૬૦૦૦ લી અને એના પાટનગરના ઘેરાવા લગભગ ૩૦ લી છે. એ (પાટનગર) દક્ષિણ તથા પૂર્વ દિશાએ મહી નદીથી રક્ષિત છે. જમીન સમૃદ્ધ અને ફળદ્રુપ છે ને એમાં પુષ્કળ અનાજ પાકે છે. છાડા અને વૃક્ષા સંખ્યાબંધ અને આબાદ સ્થિતિમાં છે. ફળ-ફૂલ પુષ્કળ પ્રમાણમાં મળે છે. જમીન શિયાળુ ઘઉં માટે ખાસ અનુકૂળ છે. તે (લેકા) માટે ભાગે પૂરી અને શેકેલા અનાજને લાટ ખાય છે. તેઓ સદાચારી અને વિનયી સ્વભાવના છે અને સામાન્ય રીતે અજબ બુદ્ધિમત્તા ધરાવે છે. તેઓની ભાષા સુધડ અને સ્પષ્ટ છે તથા તેઓની વિદ્વત્તા વિશાળ અને ઊંડી છે.
ભારતવષઁની સીમા પર આવેલા એ દેશ લાકોની મહાન વિદ્વત્તા માટે પ્રખ્યાત છે : દક્ષિણપશ્ચિમમાં માલવ અને ઉત્તરપૂર્વ માં મગધ. આ દેશામાં તેએ સદ્ગુણા અને વિનય માટે આદરભાવ ધરાવે છે. તેઓ બુદ્ધિશાળી મનના અને અતિશય ઉદ્યમી છે, છતાં આ દેશના માણસા સદ્ધ તેમજ પાખંડી ધ તરફ વળેલા છે, અને તેથી સાથે રહે છે. ત્યાં ૧૦૦ જેટલા સંધારામ છે, જેએમાં ૨૦૦૦ જેટલા શ્રમણ વસે છે. તે હીનયાનના છે ને સમ્મતીય નિકાયના છે. ત્યાં જુદા જુદા પ્રકારનાં ૧૦૦ દેવમંદિર છે. પાખંડીએ ધણી મેાટી સંખ્યામાં છે, પણ તેઓમાં મેટા ભાગના પાશુપત છે.
આ દેશની તેાંધ જણાવે છે : આજથી ૬૦ વર્ષ પૂર્વે શીલાદિત્ય થયા, જે પરમ જ્ઞાની અને માટે વિદ્વાન હતા. સાહિત્યમાં એની મુર્ત્તિ અગાધ હતી. ચારેય પ્રકારના ભૂતાનું એ પાલન અને રક્ષણ કરતા હતા. એ ત્રિરત્નને અગાધ માન આપતા હતા. એના જન્મથી મૃત્યુ સુધીના સમયમાં કયારેય એનું મુખ ગુસ્સાથી લાલચેાળ થયું નહોતું કે એના હાથથી જીવંત પ્રાણીને નુકસાન
