________________
યુઅન
વાંગની નોંધ
આ સમય દરમ્યાન ચીની પ્રવાસી યુઅન સ્વાંગે (યુએનસ ંગે) ભારતના પ્રવાસ દરમ્યાન ગુજરાતના પ્રવાસ કર્યાં હતા અને જાત-માહિતીથી ઘણી વિગતા નોંધી હતી.
પરિશિષ્ટ ૧
બૌદ્ધ ધર્મ શાસ્ત્રોને અભ્યાસ કરતાં જે શકાએ ઉત્ત્પન્ન થઈ તેના નિરાકરણ માટે એ ૨૮ વર્ષની ઉંમરે (ઈ. સ. ૬૨૯ માં) ભારતના પ્રવાસે નીકળ્યેા હતેા.
યુઅન શ્વાંગે શરૂઆતમાં ઉત્તર ભારતનેા પ્રવાસ કર્યા અને પછી એ મગધથી દક્ષિણ ભારતના પૂર્વ ભાગમાં ગયા. ત્યાંથી દક્ષિણ ભારતના પશ્ચિમ ભાગમાં જઈ ઉત્તર તરફ વળતાં એ મહારાષ્ટ્રમાં આવ્યા અને ત્યાંથી એ નમદા નદી એળંગીને ભરુકચ્છ(ભરૂચ)માં આવ્યા (લગભગ ઈ.સ. ૬૪૦). અહીં માળવા, વડાલી, ખેડા, વલભી, આનંદપુર અને સુરાષ્ટ્રની મુલાકાત લઈ એ ત્યાંથી ગુર, ઉજ્જૈન વગેરે થઈને સિંધ થઈ પાછા પૂર્વ ભારત ગયા ને ત્યાંથી ૧૬ વર્ષે ચીન પાછા કર્યાં (ઈ.સ. ૬૪૫). આ પ્રવાસ દરમ્યાન એણે ઘણાં પાટનગરો ને ખૌદ્ધ વિહારાની મુલાકાતા લીધી. જે જે પ્રદેશમાં ગયા તે તે પ્રદેશનાં લેાકા, આખાડવા, જમીન, ધાર્મિક પરિસ્થિતિ વગેરેની રસપ્રદ માહિતી એણે એના પ્રવાસગ્રંથ સિયુકી 'માં નાંધી છે. એમાં એ ગુજરાતના પ્રદેશે। વિશે
નીચેની માહિતી આપે છે:
•
ભરુચ્છ (પા-લુ-ક-છે-પેશ)૩
આ રાજ્યના ઘેરાવા ૨૪૦૦ થી ૨૫૦૦ લી૪ અને રાજધાનીને ઘેરાવા વૃક્ષા અને છેડે બહુ ઓછા અને છૂટાપાણીને ઉકાળીને મીઠું પેદા કરે છે અને
૨૦ લી છે. જમીન ખારાશવાળી છે. છવાયા છે. તેઓ (લેાકેા) સમુદ્રના
૩૭૩
