________________
૪૨૬]
મૌર્યકાલથી ગુપ્તકાલ
[પરિ.
(સિંધુ નદીના ઉપલાણના દર)ને સુવર્ણની બાબતમાં સમૃદ્ધ તરીકે અને સતી(મેવાડ, લાસેન)નો ચાંદીમાં સમૃદ્ધ તરીકે અને એ પછી પોલીબોથા પાટલિપુત્ર)ના પ્રાસી( પ્રાચીન સઘળી ટાળીઓમાં એ સૌથી વધારે ખ્યાતિવાળી અને શક્તિશાળી ટાળી, જે ૬,૦૦,૦૦૦ પાયદળ, ૩૦,૦૦૦ યદળ અને ૮,૦૦૦ હસ્તિદળ ધરાવતી એ તરીકે પરિચય આપે છે. આમાંથી અંદરના ભાગમાં જતાં એ મોનીડસ સીંગભુમના મુંડા છે અને સુઆરી મધ્ય ભારતના શિબર છે, જેઓની વચ્ચે મેલીઅસ (મહેન્દ્ર માલે )હેવાનો નામર્દેશ કરે છે. એ પછી આયાનિત પર્વત (યમુના જે મેથોરા મથુરા) અને ક્રીસ બોરા મેકિન્ડલ “કેરીસેબારા' વાંચે છે. એરિયન Tud. VIII. કલીસે રા-કૃષ્ણપુર )ની વચ્ચે વહે છે તેને કેટલાક ખ્યાલ આપ્યા પછી એ સિંધુ નદી તરફ વળે છે, જેની ગણીસ શાખાઓ પૈકીની કેટલીકનું વર્ણન છે પ્રકરણ ૧૦ માં આપે છે. આ પછી વિષયાંતર કરીને એ ભારતના કિનારાનું વર્ણન કરે છે. એ ગંગાના મુખથી શરૂઆત કરે છે, જ્યાંથી પોઈન્ટ કલિંગન (પોઈન્ટ ગોદાવરી) અને દંદગુદા નગર(કનિંગહામનું રાજમહેન્ડી, પણ વધારે સંભવિત રીતે પશ્ચિમની ગુફાઓના અભિલેખનું ધનકટક અથવા ધેનુકાકટ) સુધી એ ૬રપ માઈલ ગણાવે છે. ત્યાંથી ત્રપીના બજેસ પ્રમાણે કોચીન પાસેનું તિરુપનતર નું અંતર ૧રર માઈલ ગણાવે છે. ત્યાંથી ૫૦ માઈલના અંતરે પરિબુલની ભૂશિર છે, જ્યાં ભારતનું સહુથી પ્રસિદ્ધ હાટ આવેલું છે. એ જ પ્રકરણમાં આગળ જતાં અરબસ્ત્રી ( અથવા સલબે સ્ત્રી અને ઓરે લી. મેકફ્રેિન્ડલ માં સાગરકાંઠે તોમુલ નામનું નગર જણાવ્યું છે, તે એક ઉત્કૃષ્ટ હાટ છે, જ્યાં આગળ પાંચ નદીઓ એકી સાથે સાગરમાં રહે છે. એમાં તો શંકા જ નથી કે આ બે સ્થાન એક જ છે અને બે જુદાં નામ જુદા જુદા આધારેમાંથી લેવાયાને કારણે છે, અને જે સ્થાન ઉદિષ્ટ છે તે ચામુલ અથવા ચેઉલ તોલેમીનું સિમુ) છે અને પેલી પાંચ નદો તે ચેઉલની ઉત્તરે મુંબઈના બારામાં પડતી નદીઓ છે. પેરીમુલથી સિંધુના પાતાલીપ સુધીનું અંતર ર૦ માઈલ છે. એ પછી પિલની સિંધુ અને યમુનાની વચ્ચે ૨૫ માઈલના વિસ્તાર ઉપર પથરાયેલાં પર્વતો અને રણોની વર્તેલમાં પુરાયેલી પહાડી ટોળીઓ (જાતિઓ) વર્ણવે છે, જેમાં કેઈસી (સતલજના મૂળ આગળના પ્રદેશમાં વસતા Arr. Ind. IV માં નિર્દિષ્ટ કેકીઓ અને પુરાણોમાંના કેક), જંગલ(...વન)માંની સેટ્રીબેની, પ૦૦નું હસ્તિદળ અને જેની સંખ્યા અજ્ઞાત છે તેવું હયદળ અને પાયદળ ધરાવતા મેગલી (મેકલ), ક્રાઈસી (કર), પરસંગ (પારશ, એની પહેલી ત્રણ શ્રુતિઓ.
