________________
रघुवंशमहाकाव्ये अङ्कितानि=चिह्नितानि, सैकतानि-बालुकातटानि येषु तानि उच्छषष्ठाङ्कित. सैकतानि । वयुष्माकम् । तानि-प्रसिद्धानि। तीर्थस्य-जलावतारस्य' जलानि-सलिलानि । शिवानिभद्राणि कन्नित् किम् ?
समा०----नियमेन अभिषेकः नियमाभिषेकः । निवामे अञ्जलयः हात निवापाञ्जलयः । कानाम् षष्ठाः षष्ठाः, उषष्ठः अङ्कितानि सैकतानि येषु नानि, उञ्चप्राङ्कितसैकतानि । तीर्थस्य जलानि तीथजलानि । ___ अभि०---यानि युष्माकं व्रतस्नानादिकं सम्पन्नं कुर्वन्ति, येभ्यश्र यूयं पितृतर्पणक्रियां कुरुथ, येषा च वालुकावन्ति तानि युष्माकं कणशो गहीतानां धान्यानां राजग्राहयैः षष्ठाशैश्चिह्नितानि, तानि तीर्थजलानि भद्राणि किम् ?
हिन्दी-जिनसे आप स्नान सन्ध्यावन्दन तथा तर्पण करते हैं एवं जिनके रेतीले किनारे पर एक-एक कण उठाकर चुने हुए अन्न का राज-भाग रूपी षष्ठांश जानकर छोड़ते हैं, वे आपके तीजल तो उपद्रवों से रहित हैं ? ||८||
नीवारपाकादि कडगरीयरानृश्यते जानपदैर्न कच्चित् । कालोपपन्नातिथिकल्प्यभाग वन्यं शरीरस्थितिसाधनं वः ॥ ६ ॥
सञ्जीविनी--कालेषु योग्यकालेषूपपन्नानामागतानामतियानां कल्प्या मागा यस्य तत्तधोक्तम् , बने भवं वन्यम् शरीरस्थितेर्जीवितस्य साधनं वो युष्माकम् पच्यत इति पाकः फलम् धान्यमिति यावत् , नीबारपाकादि आदिशब्दाच्छया. माकादिधान्यसंग्रहः, जनपदे भ्य आगतैर्जानपदैः 'तत आगतः' इत्यण । कडङ्गरीयः कडङ्गरं बुसमह तीति कडङ्गरीयाः 'कडङ्गरो बुसं क्लीवे धान्यदचि तुपः पुमान्' इत्यमरः । 'कडङ्गरदक्षिणाच्छ च' इति छप्रत्ययः। तंगोंमहिषादिभिर्नामृश्यते कच्चित् न भक्ष्यते किमित्यथः ॥ ६ ॥
अन्वयः--कालोपपन्नातिथिकल्प्यभागम्, बन्यम्, शरीरस्थितिसाधनम् , थैवः, नीवारपाकादि, जानपदैः, कडङ्गरोयैः न, आमृश्यते, कच्चित् ?
वाच्य०---जानपदाः, कडङ्गरीयाः, न, आमशन्ति, कच्चित् ?
व्याख्या----कालेषु-योग्यसमयेषु. उपपना: प्राप्ताः इति कालोपपन्नाः, कालो. पपन्नाः च ते अतिथयः अभ्यागताः वि कालोपपन्नातिथयः, कालोपपन्नातिथीनाम् कल्प्या: कल्पनीयाः इति कालो : वधिकल्याः, कालोपपजातिथिकल्प्याः भागा: अंशाः यस्य तत् समातिथिकल्प्यभागम्, वने अरण्ये,
