________________
૮૬૨
કાશ્યપ સંહિતા-ખિલસ્થાન
રક્તગુમની અમુક અવસ્થામાં ફરી ! રક્તગુલમમાં પંચગુ૯મીય ચિકિત્સા થાય
આસ્થાપનને પ્રયોગ કરવે | વgિઝુલ્મી વિજિસિતાક્રુતમ્ ૮૧ अतिप्रवृत्तं रुधिरं ग्लानि जनयते यदि। तदिहापि प्रयोक्तव्यं प्रसमीक्ष्य बलाबलम् । विनिहते गुल्मदोषे सावशेषेऽपि वा भिषक् ॥८५ વળી “પંચગુલમીય’ અધ્યાયમાં રક્તपुनरास्थापनोक्तेन तत्र कुर्याद्भिषग्जितम् ।। ગુલ્મની જે ચિકિત્સા કહી છે, તેને પણ આ अनुबन्धभयाच्चैव शनैस्तदनुशोधयेत् ॥८६॥ રક્તગુલ્મ રોગમાં રોગીના બળ–અબળને - રક્તગુલ્મની રોગી સ્ત્રીને અતિશય જઈને અવશ્ય પ્રગ કરે. ૮૯ વધુ પ્રમાણમાં લોહી નીકળવા માંડયું હોય કૃતિ z #માવાનું રૂપ ૧૦ || અને તેથી જે તે લાનિ કે શિથિલતા એમ ભગવાન કશ્યપે જ કહ્યું હતું.૯૦ ઉપજાવે અથવા ગુલમનો દેશ બહાર ઈતિ શ્રીકાશ્યપ સંહિતામાં બિલસ્થાન વિષે “રક્તગુલ્મ નીકળી ગયો હોય કે અમુક અંશ બાકી વિનિશ્ચય” નામને અધ્યાય ૯ મો સમાપ્ત રહ્યો હોય, તે વિઘે તે રોગવાળી સ્ત્રીને
અન્તર્વનીચિકિસિત : ફરી આસ્થાપન બસ્તિ આપવી અને તે સ્થિતિમાં (ચરકના ચિકિત્સાસ્થાનના ૫ માં
અધ્યાય ૧૦મો અધ્યાયમાં કહેલી) ચિકિત્સા પણ કરવી; અથાતોડત્તર્વલ્લિતમઘાણં વામ શા પછી અનુબંધ અથવા દેષના અનુસરણનો સથવાર માવાન શg | ૨ા ભય ધરાવી ધીમે ધીમે તેનું શોધન પણ હવે અહીંથી આરંભી ભગવાન કશ્યપે કરવું. ૮૫,૮૬
જે પ્રકારે કહેલ છે, તે પ્રકારે અન્તર્વત્ની
સગર્ભા સ્ત્રીની ચિકિત્સાને અમે કહીએ રક્તગુલ્મના શેધનને પ્રયોગ
છીએ. ૧૨ पद्मादीनि समूलानि दग्ध्वा तद्भस्म संहरेत् । गाढयित्वा च तत्त्वार्थ चूर्णरेतैर्विपाचयेत् ॥८७॥
સગર્ભા સ્ત્રીઓની ચિકિત્સા કહેવાની પ્રતિજ્ઞા
सूक्ष्मां चिकित्सां वक्ष्यामि गर्भिणीनां विभागशः। शुण्ठीपिप्पलिकुष्ठैश्च चध्यचित्रकदारुभिः।।
तथा गर्भश्च नारी च वर्धते रक्ष्यतेऽपि च ॥३॥ दविप्रलेपितं सिद्धमभ्यसेत्तेन शुद्धयति ॥८८॥
સગર્ભા સ્ત્રીઓની જે ચિકિત્સા વિભાગशिलाजत्वभयारिष्टं कल्पेनाभ्यस्य मुच्यते।।
વાર કરાય છે, તેને હવે હું કહું છું; પક્વકાષ્ટ આદિને મૂળિયાં સાથે બાળી
જે ચિકિત્સાથી સ્ત્રીનો ગર્ભ તથા સ્ત્રી-એ નાખી તેની ભસમ બનાવી લેવી; પછી તેને એયનું રક્ષણ કરાય છે અને તે બેયની ઘટ્ટ બનાવી તેમાં સુંઠ, પીપર, કઠ, ચવક, વૃદ્ધિ પણ કરી શકાય છે. ૩ ચિત્રક તથા દેવદારને સમાન ભાગે લઈ ગભિળીના જવરની ચિકિત્સા કહેવાની તેનું ચૂર્ણ બનાવી તે બધું એકત્ર કરી
પ્રતિજ્ઞા તેઓનો કવાથ બનાવો; એ કવાથ કડછી- ભિળીનાં કવર: કઈ નધિy gra! ને ચોટે તે તયાર થાય, ત્યારે તેને કોઈમિતતતુલ્યવિધિમાકો રક્તગુલ્મની રોગી સ્ત્રીએ પ્રયોગ કરે; રવિિ પૂર્વમેવ વિવધ મા તેથી રક્તગુલમનું શેધન થાય છે, વળી હે રાજા! ગર્ભિણીને જ્વર તેના શિલાજિત અને અભયારિષ્ટનાં કલ્પનું સેવન સર્વગમાં (વધુ) કષ્ટદાયક છે; અને કરીને પણ રક્તગુલ્મના રેગથી છૂટી તે વરની ગરમીથી ચારે બાજુથી તપી જવાય છે, ૮૭,૮૮
ગયેલો ગર્ભ પણ અવશ્ય વિકારને પામે જ