________________
રક્તગુલમ-વિનિશ્ચય –અધ્યાય ૯ માં માટે રોગીએ નસેતર તથા ત્રિફળાંના કવાથ યાવચૂક–જવખાર એટલાંને સમાન ભાગે. વડે વિરેચન લેવું. ૭૫.૭૬
લઈ તેનું ચૂર્ણ (ગ્ય માત્રામાં) ગરમા વાયુના શમન માટેનું આસ્થાપન
પાણીની સાર્થે તે રક્તગુલ્મના રેગવાળી वायोरुपशमार्थ च फलतैलानुवासिताम् ।
| સ્ત્રીએ પીવું. ૮૦ માથાપચે ર દ્વિ રહ્યાટોનિવૃત્ત ll૭૭ રક્તગુલ્મને ભેદનાર ચૂર્ણયોગ
વળી રક્તગુલમના રોગવાળી સ્ત્રીના | gીતા વક્ષવમિતિ ત્રયમ્ I ૮૨. વાયુને શમાવવા માટે તેમ જ શૂળ તથા છૂતયુવત્ત પિયુવા ગુલ્મી મેનમ્ | આટોપ કે આફરાને દૂર કરવા માટે | હરડે, જવખાર અને સંચળ એ વિધે, તે સ્ત્રીને ફલતૈિલ વડે પ્રથમ અનુ- | ત્રણને સમાન ભાગે લઈ તેનું ચૂર્ણ કરી. વાસન બસ્તિ આપ્યા પછી એકવાર કે | યોગ્ય પ્રમાણમાં ઘી સાથે મેળવીને રકતબે વાર આસ્થાપન બસ્તિ પણ આપવી. ૭૭ ગુમના રોગવાળી સ્ત્રી જે ચાટે, તે તે રક્તગુલ્મના રેગવાળી સ્ત્રીને આપવાને | ચૂર્ણ રક્તગુલ્મને તેડનાર થાય છે. ૮૧ આસ્થાપનગર
રક્તગુમ ભેદનાર બીજા બે પ્રયોગો तुल्यं मधु च तैलं च ताभ्यामुष्णोदकं समम् । पत्रलापिप्पलीशण्ठीचर्ण वा विडसंयुतम् ॥२॥ द्वौ कर्षों शतपुष्पायाः कर्षाध सन्धवस्य च ॥७८
h७८ नागरं शुक्तिचूर्ण वा पिबेद्गोमूत्रसंप्लुतम् । एतेनास्थापयेन्नारी दशमूलादिकेन वा।
અથવા તેજપત્ર, એલચી, પીપર અને बलं चाप्याययेत्तस्या रसैः क्षीरैश्च संस्कृतैः ॥७९॥ પ્રથમ મધ અને તલનું તેલ સમાન
સુંઠનું ચૂર્ણ, બિડલવણ સાથે મેળવીને
અથવા સૂંઠ તથા મોતીની છીપનું ચૂર્ણ ભાગે લેવું અને પછી તે બન્ને જેટલું ગરમ
ગોમૂત્રમાં મેળવીને રક્તગુલ્મના રોગવાળી પાણી લેવું, અને તેમાં બે તોલા સુવા
સ્ત્રીએ પીવું. (તેથી પણ રક્તગુલ્મનું અને અર્ધો તોલે સિંધવને ક્વાથ રસ મેળવીને તેના વડે રક્તગુલ્મના રોગવાળી
ભેદન થાય છે.) ૮૨ સ્ત્રીને આસ્થાપન આપવું અથવા દશમૂળના
ચોથે રક્તગુલમ-ભેદન કવાથના રસથી તે સ્ત્રીને આસ્થાપન બસ્તિ | હૂમૈત્રાપુશ્ચ વિધ્યuિgવિત્રવાક્ય વા ૮૩ દેવી; તે પછી માંસના રસ આપીને | વવ વવનકૂવાઘે વિમળ્યો ન વા . તેમ જ સંસ્કારી કરેલાં દૂધ આપીને એ અથવા નાની એલચી, કલોંજી જીરું, સ્ત્રીના બળને ચારે બાજુથી વધાર્યા કરવું | ચવક, પીપર તથા ચિત્રક–એટલાંને સમાન જોઈએ. ૭૮,૭૯
ભાગે લઈ તેઓને કલ્ક બનાવી તેને રક્તગુલમને પાડનાર ચૂર્ણયોગ
બલવજ–ઘાસના ચૂષ વગેરેની સાથે કે उपक्रमेत्ततश्पूर्णैरेतैः शोधनपातनैः ।
ચોખાના ઓસામણના પાણીની સાથે हरीतकी वचा हिङ्ग सैन्धवं साम्लवेतसम् ॥८० |
(ઘળી) તે પીવે. ૮૩ यवानी यावशूकं च चूर्णमुष्णाम्बुना पिबेत् । । અપરાપાતન ઔષધપ્રાગેથી પણ રક્તતે પછી રકતગુલ્મનું શુધનકારક તથા
ગુભ ભેદાય તેને પાડી નાખનાર એવાં આ ચૂર્ણો આપીને અપનાવાતોધિ વધેar મેર / ૮૪ રક્તગુલ્મના રોગવાળી સ્ત્રીની ચિકિત્સા | અથવા ગર્ભની અપરા–એાળને પાડવા કરવી જોઈએ. જેમ કે હરડે, વજ, હિંગ, | માટે બતાવેલાં ઔષધોના પ્રાગોથી પણ સિંધવ, અમ્લતસ, યુવાની-અજમો તથા રક્તગુલ્મનું ભેદન કરી શકાય છે. ૮૪