Page Text
________________
ભેાજ્યાપક્રમણીય–અધ્યાય ૫ મા
ઘેન, વધુ પડતી તરશ, અજીણુ આદિ ઉદરરોગા, કના તથા મેદના રાગેા તેમ જ ગળાના રાગા થાય છે. ૩૨
અતિશય વધુ ખારાક ખાવાથી થતી હાનિ विष्टम्भोद्वेष्टनक्लेश चेष्टाहानिविषूचिकाः । ज्ञेया विकारा जन्तूनामतिबह्वशनोद्भवाः ॥ ३३ ॥
જે લેાકેા અતિશય વધુ પ્રમાણમાં ખારાક ખાધા કરે છે, તેઓને પણ વિષ્ટ ભ-ઝાડાની કબજિયાત, ઉવેષ્ટન-શરીરના અગેામાં કે ગે ગેાટલા ચડવાના રોગ, ઉઝ્લેશ-માળઊખકા કે કફના ઉછાળા; ચેષ્ટાહાનિ કે શરીરની ચલનાદિ ક્રિયામાં ન્યૂનતા-ઊણપ અને વિષુચિકા-પેટમાં ચૂક અથવા કોલેરાના રાગ વગેરે વિકારા ઉત્પન્ન થાય છે. ૩૩
ખૂબ જ ઓછું ખાનારને થતા રોગા अतिस्तोकाशिनोऽत्यग्निविकाराः कृशता भ्रमः । अतृप्तिर्लघुता निद्राशकृन्मूत्रबलक्षयः ॥ ३४ ॥
જે માણસ ( પેાતાના પ્રમાણુથી) અતિશય થાડા પ્રમાણમાં ખારાક ખાય છે, તેને જઠરના અતિશય વધી ગયેલા અગ્નિના વિકાશ, શરીરમાં કૃશતા, ખળાપણું, ભ્રમ કે શરીરનું ભમી જવું, અતૃપ્તિ, શરીરમાં ખૂબ જ લઘુતા-હલકાઈ, ઊંઘમાં ખામી, વિષ્ઠાની અતિશય ક્ષીણતા ન્યૂનતા, મૂત્રમાં પણ આછાપણું. તથા શરીરના ખળમાં પણ ઊણપ—ખામી થવારૂપ રાગેા ઉત્પન્ન થાય છે. ૩૪
વધુ પ્રમાણમાં પ્રવાહી ખેારાક ખાધા કરવાથી નુકસાન अतिद्रवाशनाज्जन्तोरुत्क्लेशो बहुमूत्रता । પાર્શ્વમેવઃ પ્રતિશ્યાયો વિમર્થ્યોવજ્ઞાયતે રૂપા
ખૂબ જ વધુ પ્રવાહી ખારાક જમવાથી માણસને ઉત્કલેશ-માળ–ઊખકા અથવા કફના ઉછાળા, બહુમૂત્રતા-અતિશય વધારે મૂત્રનું નીકળવુ, પાર્શ્વ ભેદ–એટલે કે એય પડખાં જાણે ચિરાઈ જતાં હેાય એવી પીડા,
૭૯૫
પ્રતિશ્યાય-સળેખમના રાગ અને વિડ્વેદવિષ્ઠાનું છેતાપાણી થઈ જવારૂપ રાગ ઉત્પન્ન થાય છે. ૩૫
ખૂબ જ સૂકા ખારાક ખાવાથી થતી હાનિ अतिशुष्काशनं चापि विष्टभ्य परिपच्यते । पूर्वजातरसं जग्ध्वा कुर्यान्मूत्रकफक्षयम् ॥ ३६ ॥
અતિશય વધુ પ્રમાણમાં સૂકા ખારાક ખાધા હોય, તે પણ અતિશય વિષ્ટ’ભ કબજિયાત કરી માંડમાંડ પચે છે; ઉપરાંત પ્રથમના ઉત્પન્ન થયેલા રસને ક્ષીણ કરી નાખી મૂત્રનેા તથા કફના ક્ષય કરે છે. ૩૬
જમવાની ઇચ્છા જ ન હોય છતાં
જમનારને થતું નુકસાન
અવિપાશા,ચિટ્રિશહાનાદાન સમૃતિ રૂપ मोहात् प्रमादालौल्याद्वा यो भुङ्क्ते ह्यप्रकाङ्क्षितः ।
જે માણસને ખારાક ખાવાની ખૂબ જ ઈચ્છા થઈ ન હેાય, છતાં જે માહથી કે મૂર્ખાઈથી, પ્રમાદ કે ભૂલ કરીને અથવા જીભની લેાલુપતા લાલચને વશ થઈ ખારાક ખાય છે, તેનેા એ ખાધેલા ખારાક પચતા જ નથી; પણ અરુચિ ઉપજાવે એટલે કે ફરી બીજા વખતે પણ ખારાક ખાવા તેને ગમે નહિ; ઊલટી થાય, શૂલ ભેાંકાતાં હાય એવી પેટમાં પીડા થાય અને આનાહ મળ–મૂત્રનું અટકવું કે કબજિયાત થાયએવા રાગોને તે પામે છે. ૩૭
એકધારું' વારવાર ખાધા કરનારને થતી હાનિ प्रतान्तभोक्तुस्तृण्मूर्च्छा वह्निसादोऽङ्गसादनम् । ज्वरः क्षयोऽतिसारो वा मन्दत्वं दर्शनस्य च ॥३८॥
જે માણસ વારવાર એકધારું ખાધા કરે, તેને વારવાર તરશ લાગ્યા કરે; મૂર્છા-માહ–બેભાન સ્થિતિ પ્રાપ્ત થાય; જઠરના અગ્નિની મંદતા થાય; અંગેામાં પીડા થયા કરે; જ્વર લાગુ થાય; ક્ષયરોગ તથા અતિસાર–વધુ પ્રમાણમાં ઝાડા થયા જ કરે; અને આંખે ઓછું દેખાય. ૩૮
| SR No. | 032596 |
| Book Title | Kashyapsamhita Athva Vruddhajivakiya Tantra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Marich Kashyap Maharshi, Girijashankar Mayashankar Shastri |
| Publisher | Sasthu Sahitya Vardhak Karyalay |
| Publication Year | 1970 |
| Total Pages | 1034 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Interfaith |
| File Size | 36 MB |