Page Text
________________
વિષમજ્વર નિશીય–અધ્યાય ૧લે
૭૩૯
થઈને પણ ચોગ્ય સમયે ફરી ફરી બળને | છાતી હોય છે; અને તે જવર એક દિવસદર્શાવ્યા પણ કરે છે. ૨૯ ૩૦
રાત (૨૪ કલાક) સુધી રહીને માણસની - “ સતતક” નામને વિષમ-વર | છાતીમાંથી જ બહાર નીકળેલો હોય છે; અને તેનું સ્થાન
વળી તે જવરને દોષ “રસ” ધાતુનો આશ્રય તુદોષમશ્રિત્ય નિતિ નિમેન ઘા કરી જ્યારે પોતાનું બળ દર્શાવે છે, ત્યારે અત્રે ર વાતુ ટિમ્ | રૂ| પોતાના કાળે અનુષંગી એટલે સંબંધ દર્શા દિદં ર થાવોઉં વ: સતત તદા | વવાનો સ્વભાવ ધરાવે છે; તે અન્યધષ્ક સ્થાનમામરિયેત યે માત્ય વર્તત / રૂા. | જવર પોતાના સમયે જ ઉત્પન્ન થાય છે. ૩૩
જે જવર પિતાના કારણરૂપ દોષને | વિવરણ: આ સંબંધે પણ ચરકે ચિકિત્સાઆશ્રય કરી નિયમથી નિયત-કાયમ રહા | સ્થાનના ૩ જા અધ્યાયમાં આમ કહ્યું છે કે - કરે છે અને દિવસે ને રાતે પણ પોતાના | ‘ઢોષો મેવોવા કથ્વી નારીરત્યે હવા સTકાલરૂપ હેતુથી કરાયેલ બળને પણ દર્શાવ્યા જેના કુત્તે મહર્નિશ –વિરોધીઓની કરે છે અને બેય કાળે પિતાના દેષને | સાથે મળેલે દોષ મેદને વહન કરતી નાડીઓમાં અનુસરી એકધારો રહ્યા કરે છે, તે | પ્રાપ્ત થઈ દિવસે કે રાતે એક વખત આવતા “સતતક” નામને વિષમ જ્વર કહેવાય છે અશુષ્ક નામના જવરને કરે છે.” ૩૩ અને જેને તે સારી રીતે આશ્રય કરીને
તૃતીયક વિષમજ્વર રહે છે, તે એનું સ્થાન આમાશય જ ! कण्ठस्तृतीयकस्थानमहोरात्राच्च्युतस्ततः॥ ३४॥ હોય છે. ૩૧,૩૨
उरः प्रपद्यतेऽन्यस्मादहोरात्रायथाक्रमम् । વિવરણ: આ સંબંધે ચરકે ચિકિત્સા- ધાર્તાિશ્રિતો રોષ | હ મૂછતારૂા. સ્થાનના ૩ જા અધ્યાયમાં તે “સતતક' નામના પ્રતિનિ નિત્તિ ન ર તૃતીયા વિષમજવરની સંપ્રાપ્તિ આ પ્રકારે દર્શાવી છે– | ‘તૃતીયક” નામના વિષમજ્વરનું “ધારવાશ્રય: પ્રાયો રોષ: સતતયું રમું / સાથના | સ્થાન કંઠ-ગળું હોય છે, તે દિવસે અને કુત્તે વૃદ્ધિક્ષયામમ્ | મહોરાત્રે સતતકો | રાતે અખ્ખલિત રહે છે તે પછી અનુક્રમે હૈ ાવનુવર્તતે I wાત્રાકૃતિકૂળાનાં પ્રાર્થવાન્ય- તેનો દેષ છાતીમાં પ્રાપ્ત થાય છે અને તમાન્ '-જેણે લગભગ રક્ત ધાતુને આશ્રય | તે પછી એ જ્વર (ઊતરી જઈ) દરેક કર્યો હોય, તે દોષ ઘણું કરી “સતતક' જવરને બીજે દિવસ જવા જઈ ત્રીજા દિવસે ફરી ઉત્પન્ન કરે છે; એ “સતતક” નામને વિષમ
આવે છે; એમ (એમ દરેક ત્રીજા દિવસે જવર તેના પ્રત્યેનીક-વિરોધીઓથી યુક્ત હાઈ
આવનારો તે તરિ તાવ) તૃતીયક જવર તે તે કાળે વધવા તથા ઘટવાના સ્વભાવ ધારણ
કહેવાય છે; એ તૃતીયક વરને રસ કરે છે. વળી તે સતતક જવર કાલ, પ્રકૃતિ કે
ધાતુને આશ્રય હોય છે; ઉમા-ગરમીની દુષ્યમાંના કોઈ પણ એકની પાસેથી બળ મેળવીને | સાથે તે મૂછિત હોઈ વધ્યો હોય છે જ દિવસે તથા રાતે બે કાળને અનુસરે છે. ૩૧,૩૨
અને દરેક ત્રીજા દિવસે નિવૃત્તિ એટલે અન્યાશ્ક વિષમજ્વર
પિતાની ઉત્પત્તિને કરે છે, તેથી જ તે કારત્વથાનમાત્રાદુરશુતા | ‘તૃતીયક” કહેવાય છે. ૩૪,૩૫ રોને હં સમાઇ યા તે થીમ્ II રૂરૂ | વિવરણ: અહીં આમ જણાવવા માગે છે તાડનુષ વાહે ગાયો | છે કે ગળારૂપી સ્થાનમાં જે દોષ રહ્યો હોય છે,
“અન્યદષ્ક” નામના વિષમજવરનું સ્થાન | તે એક દિવસ (૨૪ કલાક) તે જ પિતાના
| SR No. | 032596 |
| Book Title | Kashyapsamhita Athva Vruddhajivakiya Tantra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Marich Kashyap Maharshi, Girijashankar Mayashankar Shastri |
| Publisher | Sasthu Sahitya Vardhak Karyalay |
| Publication Year | 1970 |
| Total Pages | 1034 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Interfaith |
| File Size | 36 MB |