________________
ધૂપકલ્પ-અધ્યાય ?
૬૩૧ (ગજનો) ગુંદર કે રાળ-એટલાંનો ધૂપ ની આગળ કરવો જોઈએ. ૨૧ ‘વારુણ” નામે કહેવાય છે; એ ધૂપને | પ્રહને નાશ કરનાર પ્રહઘ ધૂપ ઉનાળામાં ઉપયોગ કરે તે શ્રેષ્ઠ છે. વળી | ચ્યવયં મહૂTTrt ોમાન્ય વવ વૃતમ્ શનિ ગ્રહના વળગાડમાં, પુંડરીક ગ્રહના | સાત્તિ #gણ કુતિ વિશ્રતઃ રરા વળગાડમાં, રેવતી ગ્રહની પીડામાં તથા | કૂતરાની વિઝા તથા મૂત્ર, મોરપક્ષીનાં કફની અધિકતાવાળા કોઈ પણ રોગમાં આ | પિછાં, વજ, ઘી અને સરસવ–એટલાં ધૂપને પ્રગ કરવો તે ઉત્તમ છે. ૧૬,૧૭ દ્રવ્યોને આ ધૂપ “ગ્રહ#” નામે પ્રખ્યાત છે. હરકેઈ ગ્રહના વિકારમાં માગ કરવા | યક્ષેને આકર્ષનાર પુણ્યકારક ધૂપ યોગ્ય ચતુરંગિક ધૂપ
घृतं कुञ्जरदन्तं च तनुजान्यजमेषयोः । घतं मजा वसा लाक्षा धूपोऽयं चतरङ्गिकः। | गोशृङ्गमिति धूपोऽयं पूण्यः पुण्यजनावहः ॥२३॥ अल्पदोषे कृशे बाले प्रयोज्यो ग्रहवैकृते ॥१८॥
ઘી, હાથીદાંત, બકરાનાં તથા ઘેટાનાં - ઘી, મજજા, વસા-ચરબી તથા લાક્ષ– |
રુવાંટાં અને ગાયનું શીંગડું–આટલાં આ ચારનો-“ચતુરંગિક” નામને ધૂપ
દ્રવ્યોનો આ ધૂપ પુણ્યકારક હાઈ પુણ્યથોડા દોષવાળા અને કૃશ થયેલા બાળકની |
| જન–યક્ષોને આકર્ષનાર કહેવાય છે. ૨૩ પાસે તેમ જ કેઈ પણ ગ્રહનો વિકાર
સર્વ રોગોને તથા પ્રહને નાશ કરનાર હોય ત્યારે પણ પ્રયોગ કરવા લાયક છે.૧૮
શિશુક નામને ધૂપ નંદક નામનો ધૂપ
| gR સ્થળા નાંણી તારં ક્લેિવમ્ | घृतं वचा तरक्षोश्च विष्ठा लोमानि चर्म च। हीबेर शतपुष्पां च हरितालं मनःशिलाम् ॥२४ प्रसहाना पुरीषं च धूपो नन्दक उच्यते ॥ १९॥ | मुस्तं हरेणुकामेला धूपाथमुपकल्पयेत् ।
ઘી, વજ, તરક્ષુ-રી છની વિષ્ટા, રુવાંટાં | શિક્ષિો નામ ધૂપડવં તને પ્રાપણા તથા ચામડું તેમ જ પ્રસહ-પક્ષીઓની ધૂપને ચાનુભૂપે જ પ્રતિપૂરે જ માવ! . ર / વિઝા એટલાંને ધૂપ “નંદક નામે કહેવાય - ઘી, સ્થૌણેયક-ગ્રન્થિપણું અર્થાત્ ભટેલેર, છે (કારણ કે તે ધૂપ સર્વને આનંદ પમાડનાર જટામાંસી, તગર, પરિપેલવ–પાણીમાં થતી હોય છે). ૧૯
મોથ, હીબેર–સુગંધી વાળો, સુવા, હરતાલ, ગ્રહપીડાને મટાડનાર કણધૂપ મનશીલ, મેથ, હરેણુકા–બીજ અને વૃતિ UT દ્વાદિષાઃ પિસ્ટોનવં | એલચી એટલાં દ્રવ્યને ધૂપ માટે (ખાંડીસપાટ મેટા ધૂવો ગ્રહ પ૨ના | કૂટી) તૈયાર રાખવાં, આ ધૂપ “શિશુક’
ઘી, પીપર, ડાંગરનાં ફોતરાં, વાંદરાનાં | નામે કહેવાય છે. તેને ઉપયોગ સર્વે રુવાંટાં અને ચામડું, વજ, સરસવ, કઠ | રોગોમાં તથા ગ્રહોનો નાશ કરનાર છે. અને એલચી એટલાનો ધૂપ “કણધૂપ” નામે | હે ભૃગુવંશી વૃદ્ધજીવક! આનો પ્રયોગ કહેવાય છે અને ગ્રહપીડાને મટાડનાર છે. | ધૂપમાં, અનુક્રૂપમાં તથા પ્રતિધૂપમાં પણ
લક્ષ્મી કે શભા દેનાર શ્રીધૂપ કરાય છે. ૨૪,૨૫ घृतं सर्पत्वचं बिल्वं सरः सिद्धार्थका जतु। | સર્વ રોગોને દૂર કરનાર બ્રાહ્મ ધૂપ श्रीधूप इति निर्दिष्टः श्रीकामेषूपयोजयेत् ॥२१॥
ધૃતં સિદ્ધાર્થના સ્ટાજ્ઞા કુશા સદ્... ઘી, સપની કાંચળી, બિલ્વફલ, સરસ– | તન્યા મરે ત્રાક્ષ ધૂપવં બ્રાહ્મ રદ્દ મહાપિંડી, ધોળા સરસવ અને લાખ- 1 ગ્રાહ્મક્ષત્રy uથોડયો મિરના મત એટલાંને ધૂપ “શ્રીધૂપ” નામે કર્યો છે. | सर्वरोगेषु सततं क्षिप्रं रोगानिरस्यति ॥२७॥ આને ઉપયોગ લક્ષ્મીની ઈચ્છાવાળા લોકો | ઘી, સરસવ, લાજ-ડાંગરની ધાણું,