Page Text
________________
૬૨૬
કાશ્યપ સંહિતા-સિદ્ધિસ્થાન
નેહસેવન નિત્યકર્મરૂપે કરાય, તેને જ | એક પ્રસ્થ ઘી, તેમ જ એ તેલથી ચારઅનુવાસન કહ્યું છે. ૫
ગણું દૂધ અને ઘી તેલથી એક ચતુર્થાશ નિરૂહ-આસ્થાપન કમ–સંબંધ ઓછા ભાગે ઉપર કહેલ ઔષધદ્રવ્યને कषायैर्विविधैर्मिश्रः स्नेहः स्नेहैश्च मूच्छितः। સિંધવ, જેઠીમધ, દ્રાક્ષ, સૂંઠ, મહાસહાसक्षौद्रमूत्रलवणो निरूहो दोषवाहनात् ॥ ६॥ જંગલી અડદનો છોડ, કૌંચાનાં બીજ,
અનેક પ્રકારના કષાય-કવાથથી મિશ્ર | વાવડિંગ, શાહજીરું, વજ, અરડૂસે, કરેલ નેહ, બીજા નેહથી પણ મિશ્ર | ખાટી લૂણ, જીવનીય ગણનાં દ્રવ્ય અને કર્યો હોય અને જેમાં મધ, ગોમૂત્ર તથા મરો એટલાં દ્રવ્યોનો કલક નાખી એ સિંધાલૂણ મિશ્ર કર્યા હોય તે નિરૂહ, ઘી, તેલ વગેરેનો મિશ્ર પાક કરવો. એમાંનું એટલે દેને બહાર લાવે છે, તેથી જ | પ્રવાહી બળી જાય ત્યારે તે “શૈશુક” એવું સાર્થક નામ ધરાવે છે. ૬ નામનો સ્નેહ તયાર થાય છે; એ નેહ સરિગનાશક અને બસ્તિકર્મમાં ખાસ બાળકોને બસ્તિ દેવારૂપ કર્મમાં વખણાય
ઉપગી “શૈશુકનેહ” છે; કારણ કે તે શુક નેહ બાળકના त्रिफलाश्वगन्धाभूतीकदशमूलपुनर्नवाः। બધા રોગોનો નાશ કરનાર તરીકે હઈ થરાળોલ્ફો ............. ૭ . પુણ્યકર્મ કરનાર શ્રીકશ્યપ ઋષિએ દર્શા.................... સ્ત્રીનાનિ દત્તા વેલ છે. ૭-૧૨ अष्टभागावशेषं तं जलद्रोणे विपाचयेत् ॥८॥
બીજો આસ્થાપન નેહાગ ततस्तेन कषायेण द्वौ प्रस्थौ तैलसर्पिषोः। पचेच्चतुर्गुणे क्षीरे कल्कं चेमं समावपेत् ॥९॥
वमनं संसनीयानि दशमूलं च शोधयेत् ।
| नकषायं परिसाध्य गोमत्रलवणान्वितम ॥१३॥ सैन्धवं मधकं द्राक्षां शतपुष्पां महासहाम। बीजानि चात्मगु(ताया) मोर्वारुकस्य च ॥१०॥
घृततैलार्धयुक्तोष्णं निरूहमुपकल्पयेत् ।
तेनास्य विलयं दोषा यान्ति वह्निश्च दीप्यते ॥१४ विडङ्गकुञ्चिकवचावृषकं शिरिवारिका। जीवनीयानि सर्वाणि दद्यात् खरबुषामपि ॥११॥
વમનકારક, વિરેચનકારક તથા દશशैशुको नाम स स्नेहो बस्तिकर्मणि शस्यते । મૂલ–એટલાં દ્રવ્યોને શુદ્ધ તૈયાર કરવા, વાટાનાં સર્વરોગ નિર્વિદ પુuથવા શરા | પછી તે બધાંને કષાય-કવાથ તૈયાર કરે;
ત્રિફલા–હરડે, બહેડાં તથા આમળાં, | એ કવાથ આઠમા ભાગે બાકી રહે ત્યારે અશ્વગંધા-આસંધ, ભૂતીક નામનું ઘાસ | તેને ગાળી લઈ તેમાં ગોમૂત્ર તથા લવણ જેને રોહિષ કહે છે તે, દશમૂલ, પુનર્નવા- | મિશ્ર કરવાં; તેમ જ એ કવાથના અર્ધા સાડી, બલા-કપાટ, ગોખરુ અને ઉશીર- | ભાગે તેમાં ઘી તથા તેલ મિશ્ર કરવાં; સુગંધી વાળો-ખસ-એટલાં ઔષધદ્રવ્યોને | પછી તેઓને પકવતાં પ્રવાહી બળી જઈ સમાન ભાગે લઈ ખાંડી–કૂટી-અધકચરાં | કેવળ સ્નેહભાગ જ બાકી રહે ત્યારે એ કરીને તેઓનો એક દ્રોણ-૧૦૨૪ તલા નેહથી રોગીને નિરૂહ-આસ્થાપનબસ્તિ પાણીમાં કવાથ કરવો. એ કવાથ આઠમા | દેવી; તેનાથી એ રોગીના બધાયે દેશે ભાગે બાકી રહે ત્યારે તેને ગાળી લઈ નાશ પામે છે અને જઠરનો અગ્નિ પ્રદીપ્ત તેમાં એક પ્રસ્થ-૬૪ તેલા તેલ અને થાય છે. ૧૩,૧૪
| SR No. | 032596 |
| Book Title | Kashyapsamhita Athva Vruddhajivakiya Tantra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Marich Kashyap Maharshi, Girijashankar Mayashankar Shastri |
| Publisher | Sasthu Sahitya Vardhak Karyalay |
| Publication Year | 1970 |
| Total Pages | 1034 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Interfaith |
| File Size | 36 MB |