Kashyapsamhita Athva Vruddhajivakiya Tantra

SR No.: 032596
Original Sutra Author: N/A
Author: Marich Kashyap Maharshi, Girijashankar Mayashankar Shastri
Publisher: Sasthu Sahitya Vardhak Karyalay
Publication Year: 1970
Total Pages: 1034
Language: Gujarati
Classification: Interfaith
File Size: 36 MB

Page 658

પંચકમીયા સિદ્ધિ-અધ્યાય ૭ મે
૬૧૭
બનાવવી; પછી એ વાટીને પાંચ, છ કે કયા રોગ વિરેચનસાધ્ય હાઈ વિરેચનથી સાતની સંખ્યામાં આનાહના રોગીની | મટે છે અને કયા રોગ વિરેચનથી મટતા ઉમર પ્રમાણે ગુદામાં મૂકવી; એ વાટના નથી ? ક્યા રે અનુવાસનસાધ્ય હોઈ પ્રભાવથી વિરેચન થાય છે, જેથી તે રોગી અનુવાસનથી મટે છે અને તેથી નથી મટતા? સુખ પામે છે; પરંતુ એ વાટોથી જે | કયા રેગ નિરૂહથી સાધ્ય હોઈ તેનાથી વિરેચન ન થાય, તે તીક્ષણ વિરેચન- મટે છે અને તેથી નથી મટતા? કયા રોગો ઔષધિઓથી એ રેગીને વિરેચન કરાવવું નસ્ય કે શિરોવિરેચનથી સાધ્ય હઈશિરોજોઈએ. ૧૫,૧૬
વિરેચન કે નસ્યથી મટે છે અને કયા इति ह स्माह भगवान् कश्यपः। રેગે તે શિવિરેચનથી મટતા નથી? એમ ભગવાન કશ્યપે કહ્યું હતું.
ભગવાન કશ્યપે કહ્યું કફ જવર, અરુચિ, ઇતિ કાશ્યપસંહિતામાં સિદ્ધિસ્થાન વિષે “બસ્તિકર્મ યા વરસ્ય-મેઢાનું બેસ્વાદપણું, કફપ્રસેક એટલે સિદ્ધિ' નામને અધ્યાય ૬ ઠ્ઠો સમાપ્ત
કફની લાળ ઝરવી, કફનો હદયરોગ, વિષુ પંચકર્મયા સિદ્ધિ અધ્યાય ૭મો ચિકા-કોલેરા કે પેટની ચૂંક, કાસ-ઉધરસ, અથાતા પાર્ટી સિદ્ધિ યથાસ્થામ: મારા શ્વાસરોગ-દમ કે હાંફણ અથવા હાંફ, इति ह स्माह भगवान् कश्यपः॥२॥
ગલગ્રહ-ગળાનું ઝલાવું, ગલશુડિકા, ગલહવે અહીંથી પંચકર્મોની સિદ્ધિ એ ગંડ, ગંડમાલા-રોહિણિકા,વિદ્યારિકા નામની નામે સાતમા અધ્યાયનું અમે વ્યાખ્યાન કરીશું, પ્રમેહની ફોલ્લી, અધેરક્ત–નીચેના માર્ગે એમ ભગવાન કશ્યપે જ કહ્યું હતું. ૧,૨ | વહેતું રક્તપિત્ત, હલ્લાસ–મોળ-ઊબકા કે
વિવરણ: આ અધ્યાયમાં વમન, વિરેચન, કફના ઉછાળા, પ્રમેહ, હલીમક-પાંડુરોગના નિરૂહ, આસ્થાપન, અનુવાસન તથા નસ્ય કે શિર- ભેદ, સ્કંદગ્રહ, કંદ-અપસ્માર, કંદપિતા, વિરેચન એ પાંચ ચિકિત્સાઓમાંથી કઈ કઈ નિગમેષ, ક્ષીરુગૌરવ-જેથી માતાનું ધાવણ ચિકિત્સાથી કયા કયા રોગો મટે છે, તે કહેવાશે. ભારે થાય છે તે રોગ, ક્ષીરવૃદ્ધિ-કે જેથી વૃદ્ધજીવકનો પ્રશ્ન અને કશ્યપ
| ધાવણ વધે છે તે રોગ, ક્ષીરઘનત્વ—જેથી ભગવાનનો ઉત્તર
માતાનું ધાવણ ઘન-ઘટ્ટ થાય છે; અજીર્ણ, अथ खलु भगवन् देहिनां व्याधयः के वमनસાધ્યા ? છે , જે રિવનાથ ? 7 |
પરિકતિકા–પેટમાં કે ગુદામાં થતી વાઢ, ડાઘાણનHTણT? (HTT? હલ્લાસ–મોળ, ઊબકા, શૂલ-એટલે પેટમાં ફૂલ જે ન ).................. . (મ)જવાન : ભોંયા જેવી પીડા, આટોપ–પેટનું તંગ hવરાત્રિમુ Hપ્રણે દોરવરફૂ થવું–ચડવું, વધુ પડતો વિરેચનગ, ગરિતત્તિાવાગ્યાનટાઢશુઘિાટTug- વિષ એટલે સંયોગજન્ય વિષયોગ તથા
HIટાિિાવવાવાળો પિત્તદઠ્ઠાણ- વિષપાત એટલે કે જેણે વિષપાન કર્યું હોય મેદી (મ)................... તેને થતા રોગો વગેરે રોગો વમનસાધ્ય स्कन्दापस्मारस्कन्दपितृनैगमेषक्षीरगौरवक्षीरवृ. द्विशीरघनत्वाजीर्णपरिकर्तिकाहल्लासशूलाटोपा
હાઈ વમન કરાવવાથી મટે છે. ૩ તિવિનિરિતવિપપતા વમનના વિવરણ: આ સંબધે ચરકે સિદ્ધિસ્થાનના ત્તિ રૂ .
૨ જા અધ્યાયમાં આમ કહ્યું છે કે-વનસવૃદ્ધજીવકે પૂછ્યું : હે ભગવન્! માણ- કુ9નવવરરાનયજમાનકવાસTuદાઢrogફીદનસેના કયા રોગ વમનથી સાધ્ય હોઈ મટે ન્હાશિવિદ્વાનોmત્રવિત્રિાસવિષTRવીતછદ્રિછે? અને કયા રોગો વમનથી મટતા નથી? . વિદ્રાધ:શોભિતપિત્તપ્રાસારોwiઈવવાાવસ્થાશ્મી