Kashyapsamhita Athva Vruddhajivakiya Tantra

SR No.: 032596
Original Sutra Author: N/A
Author: Marich Kashyap Maharshi, Girijashankar Mayashankar Shastri
Publisher: Sasthu Sahitya Vardhak Karyalay
Publication Year: 1970
Total Pages: 1034
Language: Gujarati
Classification: Interfaith
File Size: 36 MB

Page 604

“ફક્ક-ચિકિસિત –અધ્યાય ૧૭ મે
૫૬૩
ફકીરોગ, ત્રણ પ્રકારને કહ્યા છે; જેમ, માંસ, બળ તથા કાંતિ ક્ષીણ થાય છે; કે એક તે ક્ષીરજ એટલે કે ધાવમાતાના | તેમ જ તેના કેડની પાછળના ભાગ ફૂલા વિકૃત ધાવણ ધાવવાથી ઉત્પન્ન થાય છે, કે ઢગરા, બા હુ તથા સાથળ અત્યંત બીજે ગર્ભમાંથી જ ઉત્પન્ન થાય છે અને સુકાઈ જાય છે, તેનું પેટ, માથું અને મુખ ત્રીજે વ્યાધિ કે રોગોમાંથી ઉત્પન્ન થાય છે. મોટાં બની જાય છે, તેનાં નેત્રો પીળાં તેમાંથી “ક્ષીરજ” એટલે બગડેલ ધાવણ થઈ જાય છે, તેનાં બધાં અંગે રોમાંચ ધાવવાથી જે ફકક રેગ થાય છે, તેનું તે | યુક્ત રહે છે, તેનું લોહી તથા માંસ ક્ષીણ અહીં ઉપર વર્ણન કર્યું છે. ૧૦
થવાથી તેનાં કેવળ હાડકાં દેખાયા કરે ગભ જ ફોગ
છે, તેનું નીચેનું શરીર ક્ષીણ થઈને કરમાઈ મિળનાડ્ર તન્યસ્થ વિનિવર્તનાતા જાય છે, તેને મૂત્ર તથા વિષ્ટા કાયમ ચાલુ ક્ષત્તેિ ત્રિ િવાડપિ = hો મર્મદિરા રહ્યા કરે છે, તેનું નીચેનું શરીર ચેષ્ટારહિત
જે બાળકની માતા ગર્ભિણી થઈ હોય, | જડ જેવું બની જાય છે અથવા તેના હાથ તેનું ધાવણ એકદમ ખલાસ થઈ જાય છે અને ઢીંચણ પૂજે છે; દુર્બળતાના કારણે એટલે કે ગર્ભના કારણે ધાવણ ઉત્પન્ન થતું તેની (હલનચલનરૂપ) ચેષ્ટા મંદ થઈ બંધ થઈ જાય છે, તેથી એ ધાવણ ધાવતું જાય છે, અને તે મંદપણાને લીધે માખીઓ, બાળક (ધાવણ નહિ મળવાથી) ક્ષીણ થઈ કરમિયા તથા કીડાઓ તેને હેરાન કરે છે જાય છે અથવા મરી પણ જાય છે; એમ | અને તેથી તે ઘેરાઈ જાય છે; મૃત્યુજનક તે “ફકક” રોગ સગર્ભા થયેલી માતાનું રોગો તેને નજીક જણાય છે. તેનાં રૂંવાડાં ખરી ધાવણ (ગર્ભના કારણે) ન મળવાથી કે બંધ પડે છે અને ખડાં થઈ રહે છે; વળી તે થવાથી થયેલ હોય છે તેથી એ ગર્ભપીડિત | સજજડ થઈ જાય છે, તેના નખ મોટા ફર્ક રોગ “ક્ષીરજ' કહેવાય છે. ૧૧ થઈ વધ્યા કરે છે, તેના શરીરમાંથી દુર્ગંધ
ત્રીજા વ્યાધિજ ફકરોગનાં લક્ષણે | નીકળ્યા કરે છે; સ્વભાવે તે ક્રોધી બની निजैरागन्तुभिश्चैव व्याधितो ज्वरादिभिः।। જાય છે, અને તે ફકરોગી બાળક વધુ અનાથ વિરૂતે યાત્રા માંવતિઃ ૨૨ પડતા શ્વાસથી યુક્ત થઈ હાંફે છે, દીન संशुष्कस्फिचबाहरुमहोदरशिरोमुखः। બની જાય છે, તેમ જ અતિશય વિષ્ટા, પિતા દૃવતા દરથમ નારિસ્થપલ શરૂ | મૂત્ર, ચીપડા તથા નાકના મેલની તેનામાં प्रम्लानाधरकायश्च नित्यमूत्रपुरीषकृत्।। ઉત્પત્તિ થાય છે; આ બધાં કારણો ઉપરથી निश्चेष्टाधरकायो वा पाणिजानुगमोऽपि वा ॥१४ તે બાળકને વ્યાધિજ ફર્કરોગ થયો છે, दौर्बल्यान्मन्दचेष्टश्च मन्दत्वात् परिभूतकः।। એમ જાણવું. ૧૨-૧૭ मक्षिकाकृमिकीटानां गम्यश्चासन्नमृत्युरुक् ॥१५॥ | જffમર્નિવ....................... ! विशीर्णदृष्टरोमा च स्तब्धरोमा महानखः।। दुर्गन्धी मलिनः क्रोधी फक्का श्वसिति ताम्यति ॥ .............................મનાથનાં વિરોષતા अतिविण्मूत्रदूषिकाशिवाणकमलोद्भवः। प्रदुष्टग्रहणीकाश्च प्रायशो बहुभोजिनः ॥ १८॥ इत्येतैः कारणैर्विद्याव्याधिजां फक्कतां शिशोः॥१७ फक्का भवन्ति तस्माच्च भुक्तं तेषामपार्थकम् ।
જે બાળક નિજ-દેષજન્ય તથા આગંતુ | માવાવ (તો)સ્વદુમૂત્રપુષિ: ૨૨ બાહ્ય કારણોથી થયેલા વર આદિ રોગોથી | એ પ્રમાણે ગર્ભિણી થયેલી માતાના રોગી બન્યા હોય તે બાળક અનાથ બની | કારણે જ (ધાવણ બંધ પડવાથી) અનાથ કલેશ પામે છે–હેરાન થાય છે, તેથી તેનાં | થયેલાં તે બાળકોને વિશેષે કરી (વ્યાધિજ)