Page Text
________________
૩૯૬
કાશ્યપ સંહિતા-શારીરસ્થાન
અને તેની સાથે મળેલાં સ્ત્રીરજસમાંથી | ઈન્દ્રિય ઉત્પન્ન થઈ જાય છે, તે જ કાળે એ ગર્ભમાં પ્રથમ તે હાડકાંની આકૃતિ બંધાય છે | રહેલા જીવના ચિતમાં (સુખદુઃખના) અનુભવ અને પછી તેમાંથી માંસ ઉત્પન્ન થાય છે | રૂપ જ્ઞાન પ્રકટ થાય છે. તે જ કારણે તે કાળથી અને તે અસ્થિ-હાડકાં તથા માંસમાંથી | માંડી ગર્લ ફરકે છે અને પોતે બીજા–પૂર્વકાળના સ્નાયુઓ ઉત્પન્ન થતા કહેવાય છે; તેમ જ | જન્મમાં જે કંઈ અનુભવ્યું હોય, તેની તે ઈચ્છા પછીથી તે ગર્ભાશયમાંના શુક્રાવના | પણ કરે છે. એને જ અનુભવવૃદ્ધ વિદ્વાને મિશ્રણમાંથી ગર્ભની બધી ઈંદ્ર તથા | હૃાધ્ય કે “દૌહૃદ” કહે છે; કેમ કે તે વેળા તે બધાયે અંગોના બધા અવયવો પણ ગર્મગત જીવમાં માત (અનુક્રમે) ઉત્પન્ન થાય છે. તે પછી ત્રીજા | યુક્તપણું હોય છે. વળી તે વેળા એ ગર્ભગત જીવનું મહિને ગર્ભની બધી ઇંદ્રિય તથા અવય
હૃદય તેની માતાના હૃદયથી જ ઉત્પન્ન થયેલું અનુક્રમે એક વખતે ઉત્પન્ન થાય છે. ઉપ |
હેઈને એ માતાના હૃદયની સાથે જ રસવાહિની રાંત એ ગર્ભ ખૂબ ફરકવા માંડે છે, ચેતન | ‘સવાહિની નાડીઓ દ્વારા ચારે બાજુથી સંબંધ યુક્ત થાય છે અને બધી વેદનાઓને પણ
પામેલું હોય છે. તે જ કારણે એ માતાને તથા જાણી શકે છે. ૧-૩
ગર્ભગત સંતાનને—બન્નેને રસવાહિની નાડીઓ વિવરણ: આ સબંધે ચરકે પણ શારીના
દ્વારા એક જ પ્રકારની ઈચ્છા થાય છે અને એ જ ૪ થા અધ્યાયમાં કહ્યું છે કે, “તૃતીશે માસિક
કારણને જોતા વિદ્વાને તે કાળની એ ગર્ભની
ઈચ્છાને તથા સગર્ભા સ્ત્રીની પણ તે જ ઇરછાને सन्द्रियाणि सर्वाङ्गावयवाश्च योगपद्यनाभिनिवर्तन्ते ।' ત્રીજા મહિનામાં ગર્ભની બધી ઈ દ્રો તથા બધાયે |
5 | પૂર્ણ કરે છે; કેમ કે તે કાળની ઈચ્છાને પૂર્ણ કરવા- અંગોના અવયવો પણ એક વખતે તૈયાર થઈ |
માં ન આવે તો એ ગર્ભનો વિનાશ અથવા વિકાર
થતો જોવામાં આવે છે, માટે એ સમયે તે સગર્ભા જાય છે.” સુશ્રત પણ શારીરના ૩ જા અધ્યાયમાં
માતા કઈ કઈ ઇછિત વિષયોમાં ગર્ભની તુલ્ય આ સંબંધે કહે છે કે, “તૃતીયે કૃતશિરસ
યે ગક્ષેમવાળી જોવામાં આવે છે. તેથી જ કુશળ पञ्च पिण्डका मिर्तन्तेऽङ्गप्रत्यङ्गविभागश्च सूक्ष्मो મવતિ ા’ ગર્ભ રહ્યા પછી ત્રીજા મહિને બે હાથ,
વૈદ્યો ગર્ભિણી સ્ત્રીના પ્રિય તથા હિતકારક પદાર્થો બે પગ અને માથાના પાચ માંસપિંડો તૈયાર
દ્વારા ખાસ કરી ઉપચારો કરે છે–એટલે કે - થાય છે અને બીજા અ ગો તથા પ્ર યંગેને સૂક્ષ્મ
ગર્ભિણી સ્ત્રીને જે કંઈ પ્રિય તથા હિતકારક વિભાગ પણ તૈયાર થાય છે. વળી ચરકમાં ગર્ભ
પદાર્થો જોઈતા હોય, તે બધા પૂરા પાડવાની ને ત્રીજા મહિનામાં ગર્ભનું હૃદય વિકસિત
કાળજી રાખે છે. આમ ચરકે ત્રીજા મહિનામાં થાય છે, એમ પણ સૂચિત કર્યું છે, જેમ કે –
| ગર્ભનું સ્પન્દન-ફરકવું વગેરે માન્યું છે, પણ
સુશ્રતમાં આ દૌહૃદ તથા સ્પન્દન વગેરેને ચોથા * तस्य यत्कालमेवेन्द्रियाणि सन्तिष्ठन्ते, तत्कालमेवास्य
મહિનામાં થતાં માન્યાં છે; જો કે ખરી રીતે चेतसि वेदना निबन्धं प्राप्नोति तस्मात्तदाप्रभृति गर्भः
ગર્ભનું સ્પન્દન ગર્ભના ત્રીજા મહિનામાં શરૂ स्पन्दते प्रार्थयते च, तद् द्वहृदय्यमाचक्षते वृद्धाः ।
થઈ જાય છે, પરંતુ તે વેળા ગર્ભિણીને તેની માતૃગ રાગ દૃઢ માતૃઢનામસદ્ધ મવતિ | બરાબર સમજણ પડતી નથી, પરંતુ ચેથા અને રસવાહિનીમિ: શૈવાદિનીમિ:, તHTોતામિર્પત્તિ: | પાંચમા મહિના માં ગર્ભનું તે સ્પન્દન આદિ વધુ - સંઘાર | ત ા૨ામલHITI ન દૃ શ્ય | સ્પષ્ટ અનુભવાય છે. ૩ विनानितं गर्भमिच्छन्ति कर्तु, विमानने ह्यस्य दृश्यते ત્રીજા અને ચોથા મહિનામાં विनाशो विकृतिळ, समानयोगक्षेमा हि माता तदा ગર્ભની થતી અવસ્થા.. गौण केषुचिदर्थेषु, तम्मात्प्रियहिताभ्यां गर्भिणी विशेषे- | सूक्ष्मप्रध्यक्तकरणस्तृतीये तु मनोऽधिकः ।। ગોપત્તિ રા'—એ ગર્ભમાં જે કાળે બધી / રતુ રિયત યાંતિ કર્મ પુર નિરામયા પાક
| SR No. | 032596 |
| Book Title | Kashyapsamhita Athva Vruddhajivakiya Tantra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Marich Kashyap Maharshi, Girijashankar Mayashankar Shastri |
| Publisher | Sasthu Sahitya Vardhak Karyalay |
| Publication Year | 1970 |
| Total Pages | 1034 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Interfaith |
| File Size | 36 MB |