Kashyapsamhita Athva Vruddhajivakiya Tantra

SR No.: 032596
Original Sutra Author: N/A
Author: Marich Kashyap Maharshi, Girijashankar Mayashankar Shastri
Publisher: Sasthu Sahitya Vardhak Karyalay
Publication Year: 1970
Total Pages: 1034
Language: Gujarati
Classification: Interfaith
File Size: 36 MB

Page 405

૩૬૪
કાશ્યપ સંહિતા-વિમાનસ્થાન
અને (ઉપર જણાવેલ ) પરિધિએ કે ખાખરા | સપાટ પ્રદેશ પર ચાર હાથનું ચરસ સ્પંડિલ વગેરેની લાકડીઓથી ચારે બાજુ તેને સારી રીતે | બનાવી તેને ગાયના છાણથી લીપી તેની પાસ વીંટવું. પછી શિષ્ય આણેલ ચંદન, પાણીથી ભરેલા | દેવજ બિછાવી, પુષ્પ, શાળની ધાણી તથા કળશો, રેશમી વસ્ત્ર, સુવર્ણ, રૂપું, મણિ તથા પર- રત્નથી દેવાનું, બ્રાહ્મણોનું તથા વૈદ્યોનું પૂજન કરી વાળાંથી ચારે દિશાઓમાં તે સ્પંડિલને શણગારવું. 1 થંડિલની ઉપર થોડું પાણી છાંટી તેની દક્ષિણ તેમ જ પવિત્ર તલના લાડુ વગેરે ભય પદાર્થો, બાજુ બ્રહ્માનું આસન સ્થાપી Úડિલની ઉપર સગંધી દ્રવ્યો, ધોળાં પુપો, લાજ કે શાળની અગ્નિને પધરાવી (સામવેદીય અગ્નિહોત્રી બ્રાહ્મણે ધાણી, સરસવ તથા અક્ષત–તે સ્થડિલને શોભતું | પ્રસિદ્ધ) દાવી તેમની વિધિ પ્રમાણે દહીં, મધ તથા કરવું તે પછી તેની ઉપર ખાખરાની, ઇંગળિયાંની ! ઘી વાળી ખેર–ખાખરો દેવદાર તથા બીલી-એ ઉંબરાની કે મહુડાની સમિધ કે હોમકાછોથી ચાર ક્ષીરી વૃક્ષની સમિધેન હોમ કરી ૐ ભૂઃ અમિઆધાર-પ્રજવલિત અગ્નિનું સ્થાપન કરી, વાહ, છ મુવ: વાહ, % 4: સ્વાહા, ૩ મૂકુંવ: પવિત્ર થઈને પૂર્વ દિશા તરફ મુખ રાખી, અધ્યયન- વઃ સ્વાહા' એમ મહાવ્યાહૂતિઓના ઉચ્ચારની વિધિને અનુસરી એટલે કે વેદનો આરંભ પૂર્વક ઘીની આહુતિઓ હેમવી; તેમ જ બ્રહ્માકરવાની વિધિ આશીર્વાદાત્મક મંત્ર કે ઋયાઓ પ્રજાપતિ, અશ્વિનીકુમાર તથા ઈદ્ર એ પ્રત્યેક દેવતાઉરચારી બ્રહ્માને, અમિને, ધન્વન્તરિને, પ્રજાપતિને, આને ઉદ્દેશીને તેમ જ ધન્વન્તરિ, ભરદ્વાજ તથા અશ્વિનીકુમારને, ઈકને તથા ભરદ્વાજ આદિ ! અત્રેય આદિ ઋષિઓને પણ ઉદ્દેશી મને સ્વાહ સત્રધાર ઋષિઓને પ્રથમ ( ચોથી વિભકિત લગાડી) | ઇત્યાદિ મંત્રોચ્ચાર કરીને આહુતિઓ હેમવી. અભિમંત્રિત કરીને (અંતે) સ્વાહા પદનો ઉચ્ચાર તેમ જ શિષ્ય પાસે પણ એ મંત્રોને ઉચ્ચાર કરી એટલે કે “ઢાળે વાહા” ઈત્યાદિ કહીને મધ કરાવી ઘીની આહુતિઓ હેમાવવી. ૩ અને ઘીથી ત્રણ ત્રણ વાર આહુતિઓ આપવી.
શિષ્યના ગુણે એમ હોમ કર્યા પછી અગ્નિને (જમણી બાજુ અથ શિશુuT:-ક્ષત્તિક ક્ષણમારાખી) પ્રદક્ષિણા કરવી; અને તે પ્રદક્ષિણા કર્યા | નરલ્વે નં કુરે કમ ધર્મસત્યાર્દિારામ - પછી બ્રાહ્મણો પાસે સ્વસ્તિવાચન કરાવવું અને | શાળજ્ઞાનવિજ્ઞાન સ્થિતિવિનિઘેરા: પાટાં થોવિદ્યાનું પણ પૂજન કરવું.' સુતે પણ સૂત્રસ્થાનના | કારિત્વે ત્રસંઘર્થનુણેજો સ્ત્રોમેર્યાવિવમિતિ બીજા અધ્યાયમાં શિષ્યને આયુર્વેદની દીક્ષા | તોડવ્યથા રો વચ્ચે જ આપવા પ્રકાર આમ જ કહ્યો છેઃ જેમકે
- હવે આ ચેથા સૂત્રમાં શિષ્યના ગુણ उपनयनीयरतु ब्राह्मणः प्रशस्तेषु तिथिकरणमुहूर्त्तनक्षत्रेषु |
કહેવાય છેઃ શાન્તિ-ક્ષમા, દાક્ય-ચતુરાઈકરાતાયાં રિરિસ શુચી સમે રે વાર્તા વારä | હોંશિયારી, દાક્ષિણ્ય-ડહાપણ, આનુકૂલ્યस्थण्डिलमुपलिप्य गोमयेन दर्भः संस्तीर्थ रत्नपुष्पाज
| ગુરુને અનુકૂળ રહેવું, શૌચ-બાહ્ય-આત્યંभक्तैरन्नैश्च पूजयित्वा देवता विप्रान् भिषजश्च तत्रोल्लि
તર પવિત્રતા, ઉત્તમ કુળમાં જન્મ ધર્મ, ख्याभ्युक्ष्य दक्षिणतो ब्रह्माणं स्थापयित्वाऽग्निमुपसमाधाय
સત્ય, અહિંસા, સામ-શાંતપણું, કલ્યાણ, खदिरपलाशदेवदारुविल्वानां समिद्भिश्चतुणी वा क्षीरि
જ્ઞાન તથા વિજ્ઞાનમાં સ્થિતિ-અને તેમાં वृक्षाणां न्यग्रोधोदुम्बराश्वत्थमधूकानां दधिमधुप्ताक्ताभि
પ્રવેશ થ-બરોબર સમજાવું, પાટવवींहौमिकेन विधिना सप्रणवाभिर्महाव्याहृतिभिः स्रवेणा
ચતુરાઈ, શાસ્ત્રમાં કહ્યા પ્રમાણે કરવું, બ્રહ્મચર્ય ज्याहुतीर्जुहुयात् । प्रतिदैवतमृषींश्च स्वाहाकारं जुहुयात् ।
પાળવું, અનુસૅકગર્વનો અભાવ એટલે શિષ્યમરિ તુ II જે બ્રાહ્મણ શિષ્યને પોતાની સમીપ લાવા વિદ્યાધ્યયન માટે દીક્ષા આપવાના |
ગર્વ ન હ; લોભ તથા ઈર્ષાને ત્યાગ હેય તેણે ઉત્તમ તિથિ, કરણ, મુદ્ર અને શું કરવ; એ શિષ્યના ગુણો છે. પણ એથી નક્ષત્રયુક્ત દિવસે ઉત્તર દિશામાં પવિત્ર તથા ! ઊલટા દેવાળા શિષ્યને ગુરુએ ત્યાગ