________________
ઉપર
કાશ્યપ સંહિતા-સૂત્રસ્થાન
શરો, ઉગ્ર, અસૂયાવાન, ઐશ્વર્યવાન, કપટી,
પૈશાચસર્વ ભયંકર, કૃપાથી રહિત અને પિતાની પૂજા કરનાર શુદ્રિવત્તિ મીર્મીતાવિત્રી હોય તેને આસુરી સત્તથી યુક્ત જાણવો. આ જ નામાંકિયઃ રાફી જોરાવો વદુમોના પ્રમાણે સુશ્રુતે પણ શારીરના ૪થા અધ્યાયમાં જે માણસ પવિત્રને દ્વેષ કરે, પિતે આમ કહ્યું છે કે “ફવર્ચવન્ત રૌદ્ર ર ર વી - પણ અપવિત્ર રહ્યા કરે, કર હોય, જે સ્વભાવે ગm TEાજ્ઞિને વવિમાસુર સરવેમાદરામ્ ' બીકણ ન હોય પણ બીજા લોકોને જે ભય જે માણસ ઐશ્વર્યવાન, ભયાનક, શ, ઉગ્ર, પમાડ્યા કરતો હોય, શરીરથી અને મનથી અસયાવાળો અને એકલપેટ હોય તેને આસુરી જે મેલો હોય મદ્ય તથા માંસ જેને પ્રિય સત્ત્વથી યુક્ત જાણવો. ૧૪
હેય, સર્વ તરફ શંકા કરવાને જેનો રાક્ષસસ
સ્વભાવ હોય અને જે ખૂબ જ ખાઉધરો क्रूरच्छिद्रप्रहारी च रोषेर्ध्यामर्षसन्ततः। હોય તેને પિશાચના પૈશાચસત્ત્વથી યુક્ત વૈમાંસાહાનાયાસ: સ્ટાર્થી ૨ રાક્ષસ પ જાણો. ૧૬ - જે માણસ ક્રર હેય, લાગ જોઈને પ્રહાર વિવરણ: ચરકે પણ શારીરના ૪ થા અધ્યાયકરનારો હોય, રોષ, ઈર્ષા તથા અસહિષ્ણુતા માં આ પૈશાચસવનું લક્ષણ આમ લખ્યું છે: થી વ્યાપ્ત હોય, વૈર કરવામાં તથા માંસનો महालस स्त्रणं स्त्रीरहस्काममशुचिं शुचिद्वेषिणं भीर આહાર કરવા માટે શ્રેમ કરતો હોય અને મીયતા વિકૃતવિહારોહારીરું વિરા વિદ્યા ! કલહ-કજિયાની ઈચ્છા રાખવાના સ્વભાવ
જે ઘણે જ આળસુ સ્ત્રીલંપટ, સ્ત્રીઓ સાથે
એકાંત ઈચ્છનાર, પતે અપવિત્ર હેઈ પવિત્રને વાળો હોય તેને રાક્ષસસત્વથી યુક્ત જાણો.
દેષ કરનાર, સ્વભાવને બીકણ છતાં જે બીજાઓને વિવરણ : ચરકે પણ શારીરના ૪ થા અધ્યાય- | ભય પમાડતો હોય અને વિકત વિહાર તથા માં આ રાક્ષસ સત્તનું આવું લક્ષણ કહ્યું છે : | આહારનું સેવન કરવાને જેને સ્વભાવ હોય अमर्षिणमनुबन्धकोपं छिद्रप्रहारिणं करमाहारातिमात्र- તેને પિશાચના સત્ત્વથી યુક્ત જાણવો. સુશ્રુતે रुचिमामिषप्रियतम स्वप्नायासबहूलमीयु राक्षस विद्यात्।
I[ Bતમ સ્વનાવાસવદુષ્માપુ રાક્ષસ વિઘતા પણ શારીરના ૪ થા અધ્યાયમાં આ પિશાચકાયનું તમારહેતા રૌદ્રમર્થા ધર્મવદ્ઘિતા. મુરામામત- | લક્ષણ આમ કહ્યું છે કે, “ન્ઝિણાહારતા તૈથું વસ્થાપે રાક્ષસ ટેક્ષનમ્ // જે અસહનશીલ હોય, સાહસપ્રિયતા તથા સ્ત્રોત્રા રિસર્ચ એકધારો ક્રોધ કરનાર, લાગ જોઈને પ્રહાર કરવાને
#ાયક્ષમ્ | જેને બીજાને એ આહાર જ સ્વભાવ ધરાવનાર, કૂર, આહારમાં અતિશય વધુ ગમે છે, જેનામાં તીણતા હોય, સાહસ સચિવાળે, માંસ જેને અતિશય પ્રિય હોય તેમ જ કર્મો જેને પ્રિય હોય, સ્ત્રીઓ વિષે જે વધુ લંપટ નિદ્રા તથા પરિશ્રમ જે વધુ કર્યા કરતે હાય હાય અને જેમાં નિર્લજજપણું હોય તે પિશાચ અને જે ઈર્ષ્યાળુ હોય તેને રાક્ષસી સત્ત્વથી યુક્ત જાણો. સુક્ષતે પણ શારીરના ૪ થા અધ્યાયમાં
સાર્પસત્ત્વનું લક્ષણ આ રાક્ષસકાયનું લક્ષણ આમ કહ્યું છે: 'ઈન્તિ
| तीक्ष्णमायासबहुलं निद्रालु बहुवैरिणम् । ग्राहिता रौद्रमसया धर्मवाह्यता । भृशमात्मस्तबश्चापि
| अक्रुद्धभीरु स्त्रैणं च सार्प नित्यौष्ठलेहिनम् ॥१७ રાક્ષસ શાયરક્ષણમ્ ”—એકાન્ત ગ્રહણ કરવાને જેનો સ્વભાવ હોય, જે ભયંકર હોય, અસૂયાયુક્ત હોય,
જે માણસ તીક્ષણ હોય, વધુ પડતો જે ધર્મથી વિરુદ્ધ વર્તતો હોય અને જેને પિતાનાં પરિશ્રમ કર્યા કરતો હોય, વધુ પડતી નિદ્રા વખાણ ખૂબ ગમતાં હોય તે રાક્ષસી સત્ત્વથી યુક્ત કરવાને જેને સ્વભાવ હોય, જેના શત્રુઓ લક્ષણવાળો જા . ૧૫
| ઘણા હોય, જ્યાં સુધી ક્રોધ ન પામ્યો હોય