________________
૩૯૬
કાશ્યપ સંહિતા-સૂત્રસ્થાન
રોળાર્તા કવરાતીસારિ રે || gયતઃ વાવિત વિત્ત | જ્યારે મિથુન સેવે છે ત્યારે તેની ગુહ્ય ઇદ્રિયમાંથી
તાંતાનપદ્રવાન ભાવાયતઃ રોતો વા વિત્ત | વીર્યની પેઠે રૂધિર પણ નીકળે છે અને જેની સાથે વિપ્રમગૃતિ || મૈથુનો નોન દયાધીના નોતિ | તે મૈથુન કરે છે તે સ્ત્રીની નિમાંથી પણ રજની તુતિઃ | આક્ષેપ પૂર્ણધાતકwામે | Ta- | સાથે ધિર વહેવા માંડે છે. વળી તે ઉપર કહેલા પ્રવેશે શ્વાણું #ાસશ્વાસ ૨ ટાળો. વિરે સુત્ર. | પુષ્પોમાંને જે કંઈ પણ પુરષ દિવસે નિદ્રા લે ચી સરકવું પ્રવર્તતે. ચમતે વિવાહૂHiqત્તાંતાન તે કફપ્રધાન થઈ તે અનેક રોગોને પ્રાપ્ત કરે છે; વ્યાધીન માન | શ્રીહોત્ર પ્રતિસાચું વળgar | જેમ કે બરોળના રોગથી યુક્ત-લહેદરના શ્વર્યું કવરમ્ // મોહં સઢનમક્વાનામવિવા તથા દરિમ્ | | રોગને, સળેખમને, પાંડુરોગને, સેજાને, વરને, તમસા રામમૂતરતુ સ્વમેવામિનતિ | ૩ સંમાનાર્ મૂર્છાને, અંગોના શિથિલપણાને, ખેરાકના वायुः शिरस्यापादयेदुजम् । आन्ध्यं जाड्यमजिघ्रत्वं અવિપાકરૂપ પગને તથા અરુચિને પામે છે અને बाघिय मूकता तथा ।। हनुमोक्षमधीमन्थमर्दितं च सुदा- | મોહથી પરાભવ પામીને કેવળ સૂઈ રહેવાનું જ
મ્નેત્રતમ નિમેષે વા તૃri #ાસં થનારમ્ II | પસંદ કરે છે. ૮ળી એમને કોઈપણ રોગી જે હૃમતે દ્રત્તાત્ર ૨ તાંત થવાનુવદ્રવાન ! યાનયાનેન | ઊંચા અવાજે ભાષણ કરે છે તો તેને વાયુ ચમતે છર્ટિનરશ્રમવાન II તપૈવક્રમર્દ ઘોરીમદ્રિ- | પ્રકોપ પામીને મસ્તકમાં પીડા ઉપજાવે છે પાનાં ૨ વિઝમન્ ! વિરાસનારા થાનાર છૂખ્યાં અને તે ભાષણ કરનાર રોગી આંખે અંધાપો, મવતિ વેના || અતિવમળાવાયુયોઃ કુહર્ત | જડપણું, નાકથી કોઈપણ ગંધને ગ્રહણ ન
: // સંથારોઉં રોઉં વા વર્ષ મથાવિ વા શીત કરવું, કાને બહેરાશ, મૂંગાપણું, હડપચીનું છૂટા સંમોnતોયાનાં સેવા મહિdવૃદ્ધો તોડામર્રવિણર્મ- પડવાપણું, અધિમંથરોગ, અતિશય દારુણ અર્દિતસૂત્રહ્માનપ્રવેપાઃ | વાતાતામ્યાં વૈવર્ષે વરં વા|િ વાયુને રોગ, નેત્રાનું સજજડ થવું, આંખના કેવળ સાદનુથાત વરદ્વાળુરાના મૃત્યુથર્ષિ વા ઘો | પલકારા જ થયા કરે તે નિમેષરાગ, વધુ પડતી મૃચ્છતિ || મસામોન ટૂલ્યા વઢવમસરાયમા | તરશને રોગ, ઉધરસ, ખૂબ ઉજાગરા અને દાંતના अनात्मवन्तः पशुवद् भुञ्जते येऽप्रमाणतः । रोगानीकस्य
ખખડી જવારૂપ કે હાલી જવારૂપ દંતાલ તે મૂઢનીજો પ્રારનુવનિત દિ ' વહુના રોગીઓ, નામના રોગને તેમ જ એ સિવાયના બીજા પણ જેણે સ્નેહપાન કર્યું હોય, શેધન ઔષધ સેવીને ઉપદ્રવને પ્રાપ્ત કરે છે. વળી તેમાંને કેઈપણ જે શુદ્ધ થયા હોય, નેત્રના રોગથી જેઓ પીડાતા | રાગી કોઈ વાહન પર બેસી જો મુસાફરી કરે હોય જ્વરથી જેઓ યુક્ત થયા હોય અને જેઓ ! તે તેથી ઊલટી, મૂર્છા, ભ્રમ તથા કલમ-લાનિને અતિસારના રોગી હોય, તેઓ તેલથી ભરેલા | પામે છે. તેમ જ અંગોનું ઝલાઈ જવું અને માટીના કાચા વાસણ જેવા હોઈ ખાવાપીવામાં | ઈદ્રિના ઘોર વિભ્રમને પણ પામે છે. વળી તેમાંને સહેજ પણ ભૂલ કરે તો અનેક ઉપદ્રોવાળા થઈ! કોઈ રોગી લાંબા કાળ સુધી એક આસને બેસી જાય છે. જેમ કે તેમને કોઈપણ ક્રોધ કરે તે રહે કે એકાસને ઊભે જ રહે છે તેથી પણ તેની તેથી તેમાંનું પિત્ત કેપે છે અને તે પિત્તજન્ય | કેડની નીચેના ભાગમાં વેદના થાય છે. તેમ જ અનેક ઉપદ્રવને કરે છે. તેઓ માને કેઈપણ જો ! એમાં કોઈ પણ રોગી જે અતિશય વધુ પ્રમાણશારીરિક શ્રમ સે કે શોક કરે તો તેનું ચિત્ત | માં ચાલે તો તેથી તેને વાયુ તેની બન્ન બ્રમિત બની જાય છે. વળી તેઓમાંને કઈ પણ પગની પિંડીઓમાં દેદના કરે છે, સાથળને જે મથન સેવે તો તેથી એ દુર્મતિ માણસ ઘોર | અતિશય સૂકવી નાખે છે; અથવા તે સાથળો પર રેગોને પામે છે; જેમ કે તે માણસ તાણ, આંચકી, સોજો કરે છે અથવા પાદહર્ષ નામને રોગ પણ લકવો, શરીરનું ઝલાઈ જવું, ગુહ્યપ્રદેશમાં સોજો,
થાય છે. વળી તેમાં કોઈ રોગી શીતળ પદાર્થોને દાસણ ઉધરસ તથા શ્વાસ કે દમનો રોગ પામે | જે ઉપભોગ કરે કે શીતળ પાણીનું જે વધુ સેવન છે એટલું જ નહિ પણ એ પુરુષ સ્ત્રી સાથે કરે છે તેથી તેને વાયુ ખૂબ વધી જાય છે. તેથી