Kashyapsamhita Athva Vruddhajivakiya Tantra

SR No.: 032596
Original Sutra Author: N/A
Author: Marich Kashyap Maharshi, Girijashankar Mayashankar Shastri
Publisher: Sasthu Sahitya Vardhak Karyalay
Publication Year: 1970
Total Pages: 1034
Language: Gujarati
Classification: Interfaith
File Size: 36 MB

Page 331

કાશ્યપ સંહિતા-સૂત્રસ્થાન
પ્રમાણમાં આપવો જોઈએ. તે જ પ્રમાણે રોગ | ન જોઈએ; તેમ જ વંક્ષણ નામના જાંધના બે જે વધુ બળવાન હોય અને શારીરિક બળ પણ | સાંધાની ઉપર મધ્યમસ્વેદ કરવો જોઈએ અને વધારે હોય તે તેને અનુસરી યોગ્ય પ્રમાણમાં તે સિવાયનાં બાકીનાં અંગો ઉપર પોતાની ઇરછાસ્વેદ આપી શકાય છે, પરંતુ રોગ ઓછો હોય | નુસાર વેદ કરે. ૯ અને શારીરિક બળ પણ ઓછું હોય તે વેદ | બાળકને સ્વેદ આપતી વેળા રાખવાની પણ ઓછો આપવો જોઈએ. ૮
સાવધાની. કયાં અંગે પર કેટલા પ્રમાણમાં | કુમુલોત્પન્નાનાં બૈરાછા ઢોરને ( સ્વેદ અપાય?
| वाससा वाऽथ श्लक्ष्णेन बाले स्वेदं प्रयोजयेत् ॥१० वृषणौ हृदयं चक्षुर्मदु वा स्वेदयेन्न वा। मुक्तावलीचन्द्रकान्तशीताम्बुकरभाजनैः। शेपोवङ्खणसन्धींस्तु मध्यमं शेषमिष्टतः ॥९॥ स्पृशेदभीक्ष्णं हृदयं बालस्य स्वेदकर्मणि ॥११॥
બન્ને વૃષણ, હૃદય તથા આંખ ઉપર | બાળકને ખૂબ શરદી વગેરેના કારણે બહુ જ ઓછો વેદ (શેક) આપવો | જ્યારે સ્વેદ આપવામાં આવે ત્યારે તે જોઈએ અથવા બિલકુલ વેદ આપવો ન | બાળકનાં બન્ને નેત્રે પર કુમુદ, નીલકમલ જોઈએ; તેમ જ શેપ-પુરુષચિહન વંક્ષણ તથા લાલકમળનાં પાંદડાં ઢાંકીને અથવા નામના જાંઘના સાંધા અને એ સિવાયના | સુંવાળાં વસ્ત્રથી તે બાળકના બન્ને નેત્રોને શરીરના બીજા સાંધાઓ પર મધ્યમ વેદ ઢાંકીને વેદ આપવો જોઈએ; તેમ જ આપવો જોઈએ અને તે સિવાયનાં બાકીનાં | મોતીની માળાઓ, ચંદ્રકાન્ત મણિ અને અંગે પર પિતાની ઈચછાનુસાર વેદ આપી | શીતળ પાણીથી ભરેલું જળપાત્ર એમાંના શકાય છે. ૯
કોઈપણ દ્વારા તે બાળકના હૃદયને વારંવિવરણ: અહીં દેશભેદ અનુસાર મૃદુ,| વાર સ્પર્શ કરાવતા રહેવું. ૧૦,૧૧ મધ્યમ તથા મહાન-એમ ત્રણ પ્રકારના સ્વેદ | વિવરણ: આ સંબંધે પણ ચરકે સૂત્રસ્થાનના બતાવ્યા છે. તેમાં વૃષણ, હૃદય તથા નેત્રાની ઉપર | ૧૪ મા અધ્યાયમાં ૧૦-૧૧ શ્લોકોમાં આમ કહ્યું ખરી રીતે સ્વેદન કરવું જ ન જોઈએ છતાં છે કે, “
ગુ રૂઃ વvgવા ગોધૂમાનામથા વા | તે તે અવયવોની ઉપર પણ સ્વેદ આપવો જરૂરી | પોપuસ્ટાર દવેઃ સંલ્ય નક્ષણી / મુઝાવટીમિઃ જણાય તો પણ અતિશય કામળ એટલે ખૂબ | શતામિઃ તમfકનૈfiા નાäáનતૈઃ દ્વિતો જ ઓછા પ્રમાણમાં સ્વેદ આપવો જોઈએ. | દૃદ્ધાં છૂરી II-અતિશુદ્ધ અળતાનાં પૂમડાંથી, તે જ પ્રમાણે માણસની જનનેન્દ્રિય, વંક્ષણ-સાંધા | ઘઉંના લોટની થેપલીથી અથવા પદ્મ કે ઉત્પલઅને એ સિવાયના શરીરના બીજા સાંધાઓની | જાતિનાં કમળાનાં પાંદડાંથી બન્ને નેત્ર આદિને ઉપર સ્વેદ આપવાની જરૂર જણાય તો મધ્યમ ઢાંકીને તે પછી તેની ઉપર કેમળ દ કરવો સ્વેદ આપવો અને તે સિવાયનાં શરીરનાં બીજાં | અને શીતળ મોતીઓની માળાઓથી, શીતળ અંગો પર જરૂર હોય તે પ્રમાણે મધ્યમ તથા | જલપાત્રોથી અને પાણીથી ભીનાં કરેલાં કમળાથી મહાદ-એમાંને કઈ પણ વેદ નિર્ભય થઈને | કે પિતાના હાથથી હદયને સ્પર્શ કર્યા કરે, આપી શકાય છે. આ સંબંધે ચરકે પણ | સૂતે પણ ચિકિત્સાસ્થાનના ૩૨મા અધ્યાયમાં સૂત્રસ્થાનના ૧૪ મા અધ્યાયના ૯મા શ્લોકમાં પણ આ સંબંધે આમ કહ્યું છે કે, “સ્નેહાગ્યકારીની આમ કહ્યું છે કે, “વૃષ હૃદયે દી વેન્ટુ નૈવ | રીતૈરાછા વક્ષ I સ્વિમાન ૨ મુદ્દે હિ. મધ્યમ વક્ષ ષમ વિચણિતઃ બે વૃષણ, રીતસૈઃ વૃરોન –જેને સ્વેદ આપવાને હેય હદય, નેત્રો એટલાં સ્થાને ઉપર કોમળ જ સ્વેદ | ત્યારે તેના શરીરને પ્રથમ સ્નેહથી માલિસ કરવું કરવો અથવા તે તે સ્થાને પર ટ્વેદ કરો] અને તે પછી તેનાં બન્ને નેત્રોને શીતળ વસ્ત્રો