________________
૨૩૬
[દશમ ખંડ સાહિત્યમાં પ્રખ્યાતિ પામેલો અને રાજ કરતે ઉત્તમ એક પછી એક, તેમ જ એક બીજાને અડીઅડીને વંશ છે; ચેદિની આ શાખા, જે પ્રમાણે એરિસાના આવેલ દેશ હતા. હસ્તલિખિત પુસ્તકમાં સૂચવાયું છે તે પ્રમાણે (જુઓ ચેદિવંશના ત્રણ વિભાગ કેમ થાય છે તે આપણે જ. બી. એ.રી. સે૫.૩ ૫.૪૮૨) મહાકેશલમાંથી
જણાવી ગયા છીએ. તેમાં પ્રથમ ઓરિસામાં ઉતરી આવેલી દેખાય છે. જ્યારે છે. કરડ પછી વિભાગ મહારાજા કરકંડુના મરણ રીઝ ડેવીઝ પિતાના બુદ્ધિસ્ટિ ઇન્ડિયામાં પૃ. ૨૬ કેમ? થતાં પૂરે થાય છે. અને ત્રીજો ઉપર જણાવે છે કે, The Chedis were
ભાગ મહારાજ ક્ષેમરાજનું રાજprobably the same tribe as that શાસન શરૂ થાય છે ત્યારથી આરંભાય છે. એટલે called Cedi in older documents and વચ્ચેનો જે ગાળો રહ્યો તે બીજા વિભાગે; અને તેનું had two distinct settlements. One વૃત્તાંત જે એતિહાસિક રીતે જોડી બતાવાય તે આપણે probably the older, was in the વર્ણવવા ધારેલ દિવંશના સળંગ ઈતિહાસની સાંકmountains in what is now called Nepal. ળના ખૂટતા મંકેડાઓ મળી જવાથી સંધાઈ ગયેલા The other probably a later colony કહેવાશે. આ બીજા વિભાગને લગતી થોડીક હકીકત was near Kosambi to the east, and J. ૧માં જે કે અપાઈ તે ગઈ જ છે. છતાં સંપૂર્ણ ને has been even confused with the land હોવાથી અત્રે તે આપવાની જરૂર પડી છે. of Vamsa=પુરાણા દસ્તાવેજોમાં જેને સેદિ કહી ઈ. સ. પૂ. ૫૩૭ માં મહામેધવાહન મહારાજ છે તે અને ચેદિ ધણું કરીને એક જ જાતની પ્રજા કરકંડનું અવસાન થવાથી. તેમજ તે અપુત્રિયા હોવાથી છે; તેમનાં બે સંસ્થાને હતાં. ઘણું કરીને તેમાંનું તેનું રાજ્ય મગધસમ્રાટ શ્રેણિકે પિતાના સામ્રાજ્ય એક જાન, હાલના નેપાલમાં આવેલ પહાડી પ્રદેશમાં સાથે મેળવી લીધું હતું ત્યાં સુધી આપણે વર્ણન કરી હતું. અને બીજી જે સેવા પાછળથી થયું હતું તે ગયા છીએ. એક બાજુ એવી સ્થિતિ નજરે પડી રહી કેશબીની નજીક પૂર્વમાં હતું અને તેને વશદેશની ભૂમિ છે કે, મહારાજા કરઠંડુ ત્રિકલિંગાધિપતિ-એટલે અંગ, તરીકે સેળભેળ કરી દેવાય છે. ત્યારે વળી બીજા વર અને કલિંગને અધિપતિ હતા. ત્યારે બીજી બાજુ વિદ્વાન કહે છે કે° Tripuri seems to have એવો પુરાવો મળે છે કે, માત્ર “અંગમગધા” શબ્દની been the capital of Chedi; they were વપરાશ જ શરૂ થઈ હતી. પરંતુ જે મગધ શબ્દની called the rulers of Dahala or Chedi= સાથે લિંગ કે ત્રિકલિંગ જેવો શબ્દ જોડાય હેત ત્રિપુરી" તે ચેદિવંશનું રાજનગર સંભવે છે; તેઓ તો બધી વાત સરળ બની જાત; એટલે કરડુના દાહલ અથવા ચેદિના રાજકર્તા હતા. આ પ્રમાણે મરણ સમયે કલિંગ સંબંધી બે સ્થિતિ ઉભી થઈ અનેક રીતની નોંધ થયેલી નજરે પડે છે. તે ગમે હોય એમ સમજવું રહે છે. કાંતે ત્રણે પ્રાંત મગધમાં તેમ છે. હાલમાં બહુ ઊંડાણમાં ઉતરવાની આપણે ભેળવી લીધા હેવા જોઈએ, અથવા ત્રણે છૂટા કરી જરૂર નથી. માત્ર એટલું જ નેંધી રાખવું કે, અંગ, દીધા હોવા જોઈએ. જો ત્રણે ભેળવી લીધા હેય તે વંશ અને કલિંગ તે ત્રણે પશ્ચિમથી પૂર્વ તરફ અનુક્રમે ઉપર જણાવ્યા પ્રમાણે મગધ અને કલિંગ જેવો જ
(૧૯) આધાર ટાંકે હેત તે વિશેષ ઉપકારક થઈ પડત. છેટે જ રૂ૫નાથનો ખડકલેખ છે. આ રૂપનાથના સ્થાનને (૨૦) જુઓ એ. ઈ. પુ. ૨ પૃ. ૩૦૨
પ્રાચીન સમયની ચંપાપુરી તરીકે મેં ઓળખાવી છે એટલે (૨૧) હાલના મધ્યપ્રાંતની રાજધાની જે જબલપુર છે કે ચંપાપુરી અને જબલપુર બને નજીક આવ્યાનું કહેવાય, તેનું બીજું નામ ત્રિપુરી ગણાય છે, આ જબલપુરથી ડે (સરખા ઉપરની ઢી, ન, 13ની હકીક્ત)