Prachin Bharat Varsh Part 04

SR No.: 032486
Original Sutra Author: N/A
Author: Tribhuvandas Laherchand Shah
Publisher: Shashikant and Co
Publication Year: 1938
Total Pages: 496
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 17 MB

Page 196

દ્વિતીય પરિચ્છેદ ]
રાજનીતિ ઈ. ઈ
૧૫૩.
elder and then of Huvishka ap- ભોગવી શકત. મતલબ કે કેમ જાણે દરેક રાજા parently his younger son=કનિકે પિતાની લગભગ ૭૦-૭૦ વર્ષની ઉમર લગભગ લખાવીને જીદગીને મોટો ભાગ લડાઇઓ કરવામાં અને જીતવા- આવ્યા ન હોય ? આટલું છતાં યે જ્યારે બીજા મુદ્દાનો માં જ ગાળ્યો છે. અને જ્યારે દરની ચડાઈઓમાં એટલે કે. મરણ સમયે તેને લડાઈ લડતો અને જોડાય રહેતો, ત્યારે હિંદી પ્રાંતનું૧૩ રાજ્યસૂકાન, ઉપરની ગણત્રી સાચી જ ઠરે તે ૬૮-૭૦ જેટલી પ્રથમમાં વસિષ્ક જે પિતાને મોટો પુત્ર હતો તેના પાકટ વયે પણ કુચ ઉપર કુચ કરતે વાંચી રહ્યા હાથમાં અને પાછળથી ૧૫હુવિષ્ક કે જે તેને બીજો છીએ, ત્યારે એમ શંકા ઉત્પન્ન થાય છે કે, તેટલી અને નાને પુત્ર હતા તેના હાથમાં તેણે મૂક્યું હતું.” ઉંમર કરતાં નાની વયે જ તેનું મરણ થયું તેવું
લડાઈઓ લડવી, સામાને હરાવવા અને તેને જોઈએ. છતાં તે પ્રદેશમાં આવી રહેલા પર્વતની મલક જીતી પોતાનું સામ્રાજ્ય વધારવું; આટલા મુદ્દા આબેહવાને લીધે જળવાઈ રહેલી મનુષ્યની તંદુરસ્તી, સિવાય બીજું કાંઈ લેકેપયોગી કાર્ય તેના ફાળે તેમનાં ખડતલ શરીર, ઘોડેસ્વારની જેવી ગળાતી નોંધાયું હોવાનું નીકળતું નથી.
જીદગીથી કસાયલી અવસ્થામાં ગળાતું જીવન તથા - હવે તેના કુટુંબ અને ઉમર વિશે થોડુંક જણાવી ભરાવદાર કાયા સાથે ખુટ ઊંચાઈનું દેહમાન જોતાં, દઈએ. તેની ઉમર કેટલી હતી તે જાણવામાં આવી ત્યાંના માનવીઓમાં તેટલી ઉંમર કાંઈ વૃદ્ધ ૫ણુની હોય એ કયાંય ઉલ્લેખ થયો દેખાતું નથી, છતાં સૂચક ન જ લેખી શકાય. આ પ્રમાણે સઘળા મુદ્દાઓ તે વિષયમાં અનુમાન કરવા યોગ્ય કેટલીક હકીકતો તોળી જોતાં તેની ઉમર ૬૫થી ૭૦ જેટલી લેખવામાં આપણી પાસે મોજુદ પડેલી છે. એક, એમ છે કે કાંઈ બાધા જેવું જણાતું નથી. તેણે ૨૩ વર્ષ રાજ્ય કર્યું છે. બીજું, તેનું મરણ રાજ- તેને ઉપર જણાવ્યા પ્રમાણે બે પુત્રો હતા. નગરથી ઘણે દૂર આકસ્મિક સંયોગોમાં નીપજયું છે જ્યારે ખુદ કનિષ્કની ઉમર ૬૫ જેટલી લેખાય છે અને ત્રીજું, તેના પિતા વેમ તથા પિતામહ કડફસીઝ ત્યારે તેને યેષ્ઠ પુત્ર વિષ્કની ઉમર લગભગ ૪૦પહેલે, લગભગ ૮૦ વર્ષનું આયુષ્ય ભોગવી મરણ ૪૫ અને તેથી નાના હવિષ્કની પાંચેક વર્ષ કમી પામ્યા છે. આ છેલી ચીજનો વિચાર કરીએ છીએ એટલે આશરે ૩૫-૪૦ની ગણવી પડશે. પ્રાચીન સમયે ત્યારે સહજ અનુમાન કરી શકાય છે કે, તેના પિતાની આધ્યાત્મિક જીવનની અગત્યતા સ્વીકારી. દરેક રાજા ઉમર ૮૦ વર્ષ સુધી પહોંચી છે તે તેના મરણ સમયે
તથા રાજ્ય પોતાના ધર્મ વિશે પિતે કમમાં કમ ૪૫-૫૦ વર્ષને તે હશે જ. અને તેને ધર્મ અને તે કેટલી બધી પ્રીતિ અને ભક્તિ ૨૩ વર્ષ રાજ ભોગવ્યું છે તે તે હિસાબે આશરે આધારે ઘડાયેલ દર્શાવતાં હતાં તેનું વર્ણન હાલના ૬૮-૭૩ની ઉમરે મરણ પામ્યો છે જોઈએ. પરંતુ તેનું જીવન બુદ્ધિવાદી અને તેથી કેટલેક જે અકસ્માતથી મરણ ન પામ્યો હોત તો કદાચ
દરજજે જડ બની ગયેલા જમાનાતેના પિતા અને પિતામહ જેટલું લાંબુ આયુષ્ય પણ માં ભલે નિરર્થક જેવું લાગશે, છતાં તે નિરર્થક હતું કે
(૧૩) અહીં એકજ પ્રાંત હોય એમ જણાવ્યું છે એટલે કે વસિષ્કને ગાદી મળી છે એવું, તથા વિસિષ્ક અને હવિષ્ક સમસ્ત હિંદમાં જે તેનું રાજ્ય હતું, તેનું એકમ ક૯પીને અને એક જ વખતે ભિન્નભિન્ન મુલના અધિકારપદે હતા લખાણ કર્યું છે. બીજી વ્યવસ્થાની ખબર નહીં હોય તેથી એવું, હજી સુધી મનાય્જ નથી. આ શબ્દો ઉચ્ચાર્યા છે. (વળી જુઓ નીચેની ટીકા ૧૪-૧૫) : (૧૫) જુઓ ઉપરની ટીક નં. ૧૪: અથવા તે હિંદ દેશ પુરતું જ વર્ણન કરતું તે પુસ્તક છે પણ વસિષ્ક અને હવિષ્કનું વૃત્તાંત જે આપણે આગળ તેથી પણ થયું હોય.
ઉપર વર્ણવ્યું છે તે જોવાથી ખાત્રી થશે કે, પ્રથમ અને પાછળ (૧૪) પ્રથમમાં લખવાનું કારણ એમ બન્યું લાગે છે તે બે શબ્દનો પ્રયોગ જ નીરર્થક છે.
૨૦