________________
૧૧૨
એક ભ્રમ અને
[ અષ્ટમ ખે
બે સંવત્સર વચ્ચેનું અંતર પૂણુંકની સંખ્યામાંજ આ પ્રમાણે નિયમનું સ્થાપન કર્યું ગણાય. પણ છે; અને તે આંક ૪૭૦ નો છે. એટલે અરસપરસમાં તેને બરાબર પાલન, કરી બતાવી આંકડામાં ઉતારી તેજ આંકની વધ કે ઘટ કરવાથી બધો મેળ બરાબર બતાવાય તે વાચક જનતાની સમજણુમાં વિશેષ બેસી જશે.
દેઢતાથી ઠસી જાય; માટે તેનાં દષ્ટાંત આપીશું. વિક્રમ વર્ષ
ઇસ્વીનું વર્ષ (૧) ૧ લાના કાર્તિક, માર્ગશીર્ષ અને પૌષ = ઇ. સ. પૂ. ૫૭ ઓકટે. નવેં. ડીસેંક (૨) ૫૭ માના
=
૧ - - - (૩) ૫૮ માના છે
= ઈ. સ. ૧ , , , (૪) ૧ લાના માઘ માસથી આધિન સુધી = ઇ. સ. પૂ. ૫૬ ના જાન્યુ થી સપ્ટે (૫) ૫૭ માના , , ,, = ઈ. સ. ૧ ના , , (૬) ૫૮ માનો , , , = ઈ. સ. ૨ ના , ,
જ્યારે તેને ઉથલાવીને દર્શાવવું હોય તો ઈસ્વીનું વર્ષ
વિક્રમનું વર્ષ (૭) ઈ. સ. પૂ. ૫૭ ના ઓકટ, ન, ડીસેં = ૧ લાન કાર્તિક, માર્ગ અને પૌષ (૮) ઈ. સ. પૂ. પ૭ ના જાન્યુ થી સપ્ટે = ૧ લાના માલ થી આશ્વિન (૯) ઈ. સ. પૂ. ૧ ના એક, ને, ડીસેં = ૫૭ ના કાર્તિક, માર્ગ અને પૌષ (૧૦) ઇ. સ. ૧ ના જાન્યુ થી સર્ણ = ૫૭ ના માલ થી આધિન (૧૧) ઇ. સ. ૧ ના ઓક્ટ, ન, ડીસે = ૫૮ ના કાર્તિક, માર્ગ અને પિષ (૧૨) ઇ. સ. ૨ ને જાન્યુ થી સપ્ટે = ૫૮ ના માઘ થી આશ્વિન
ઈત્યાદિ ઈત્યાદિ. વિક્રમ અને ઇસવીના સનનું અંતર પ ક પા થતાં, તેને પુત્ર તેની ગાદીએ બેઠે છે. આ પ્રમાણે વર્ષનું ગણાય છે. તેમજ ઇસુના જન્મ પછી તે બન્ને બનાવને આંક ૬૦ ને થતું હોવાથી
ત્રણ વર્ષને કાળ ગયા પછી કોઈના મનમાં એમ વિભ્રમ થવા પામે છે, શું એક ભ્રમ અને તેમને શક ચાલુ થયે હેવાનું વિક્રમાદિત્યના મરણને અને ઈસુના સંવતના પ્રારંભને તેનું નિવારણ જણાયું છે, તે હકીકત આપણે કે ઇસુના જન્મ દિવસને કાંઈ સંબંધ છે ખરે તે
જણાવી ગયા છીએ. આ એટલેજ ઉત્તર આપવાનો કે તે માત્ર વિભ્રમ જ છે. બન્નેનો સરવાળે કરવામાં આવે તે ૫૬૪૩ તેને ખુલાસે નીચે પ્રમાણે જાણુ. અથવા ૫૬૪મા ૬૦ સાઠના આંકડે પહોંચી પ્રથમ ઈસુના જન્મ સાથે વિશ્વમ તપાસી લઈએ. જવાય છે. જ્યારે બીજી બાજુ શકારિ વિક્રમાદિત્યનું ઇસના જન્મ પછી ૩ વર્ષે તેમના શકને પ્રારંભ રાજ્ય પણ સાઠ વર્ષ જ ચાલ્યું છે અને તેનું મરણ થયો છે એટલે તેમને જન્મ તે ઇ. સ. પૂ. જેમાં
તે બનને વચ્ચેના અંતરનો સરવાળો કરવાથી ૪૭૦+૫ = પૂરાં બાકી છે ઉપરાંત ૫૭ મા વર્ષના છેલ્લા ત્રણ માસ ૫૨૬ મહાવીર અને ઈસુ વચ્ચેનું અંતર આવશે. બાકી હતા ત્યારે, એમ સમજવાનું છે. જેથી અહીં પ૭ના
(૭૩) ૫૧ વર્ષને સામાન્ય અર્થ કરીએ તે ૫૬ ૫ પહેલા ત્રણ માસનાં નામ ન લખતાં, છેલ્લા ત્રણ માસનાં થઈને ૫૭ મું ચાલતું હતું ત્યારે, એમ લખાય છે. પણ અત્રે નામ લખ્યાં છે) ઈ. સ. લખવું હોય તે પ્રથમના ત્રણ માસે તે ઈ. સ. ૫. ની વાત છે. એટલે તેનો અર્થ ૫૬ વર્ષ લખવાં પડે.