________________
જણાવવાનું કે વિદ્વાનેએ તે ચિત્રનાં જે અર્થ અને ભાવ અત્યાર સુધી સમજાવ્યાં છે, તેના કરતાં જ્યાં મને અન્યપણે માલમ પડયાં છે, તેવાંને જ મુખ્યતાએ ચૂંટી કાઢીને પ્રદર્શિત કર્યા છે. બાકી સામાન્યને તો, જરૂર પડતાં અન્ય સ્થાનેથી જોઈ શકાશે તેવી ધારણાથી છોડી દીધાં છે, છતાં પુસ્તકમાંની વર્ણવેલી હકીકતને સમજવા માટે જે કંઈ ઉપયોગી લાગ્યાં તે તો છોડયાં નથીજ (પ્રથમ વિભાગનું કદ વિશેષ વધી પડવાથી શિક્કાનું પ્રકરણ બીજા વિભાગની આદિમાં ગોઠવવું પડયું છે, જે માટે ક્ષમા ચાહું છું)
પુસ્તક છાપવા માટે સ્વદેશી એન્ટીક પેપર પસંદ કર્યા છે. તેમ લખાણેને બે કોલમમાં છાપી, જેજે હકીકતને ખુલાસાની અપેક્ષા જણાઈ, તે તે હકીકતની નીચેજ તેના ખુલાસા ટીપણરૂપે રજુ કર્યા છે. જેથી વાચકને કેઈ પ્રકારની બીજી તકલીફમાં ઉતરવુંજ ન પડે. જ્યાં જરૂર દેખાઈ, ત્યાં મૂળ લેખકોના શબ્દ પણ ઉતાર્યા છે (આ પ્રસ ગે તે સર્વનો ઉપકાર માનવા રજા લઉં છું). ધારું છું કે, આ પુસ્તકમાં જેજે ખૂબીઓ ઉમેરવા પ્રયત્ન સેવ્યો છે, તેની સામાન્ય નોંધ ઉપર દર્શાવેલા મુદ્દાઓમાં આવી જાય છે અને ઉમેદ રાખું છું કે વાચકવર્ગની પસંદગીને પ્રાપ્ત થશે.
હવે એક વસ્તુનો નિર્દેશ કરી અંતર પ્રદેશના વર્ણનની વિશિષ્ટતાઓ ઉપર જઈશ. અને તે વસ્તુ આ પુસ્તકના લખાણમાં ધારણ કરેલી (૧) જોડણીની, (૨) પારિગ્રાફ પાડવાની અને (૩) વિશેષનામ દર્શાવવાની પ્રથાને લગતી છે. (૧) જોડણી બાબતમાં જણાવવાનું કે, પ્રથમમાં સંસ્કૃત શબ્દકોષના આધારે શબ્દો લખ્યા હતા અને થોડાક પરિચ્છેદમાં તે પ્રમાણે કામ લીધા બાદ, ગુજરાત વિદ્યાપીઠના શબ્દકોષના નિયમે આગળ વધ્યો છું. પણ પ્રફ-રીડરનું અને મારું સ્થાન ભિન્ન ભિન્ન સ્થળે હેવાથી, કોઈ નિયમ સખ્ત રીતે અને સંપૂર્ણપણે સચવાઈ રહ્યો નથી; છતાં કોઈ ગંભીર પ્રકારની ગેરસમજુતી ઉભી કરે તેવી ગલતી પસાર થવા દીધી નથી (૨) પારિગ્રાફ પાડવા વિશે-લખાણમાં તેમજ ટીપણુમાં, પ્રથમના ત્રણેક પરિદે જુદી રીત ગ્રહણ કરી છે અને ચોથા પરિચ્છેદથી એકધારું ધોરણ જાળવી રાખ્યું છે. એટલે તે વિષે સંતેષ ઉપજે છે. (૩) વિશેષનામ દર્શાવવામાં-અંગ્રેજી મૂળાક્ષરોમાં જે સુગમતા છે તે આપણી ગુજરાતી લેખનશૈલીમાં નથી મળતી. એટલે તેને માટે અનેક પ્રકારનાં ધારણ ધારણ કરવાં પડયાં છે. આ ત્રણે વિષયમાં વાચકના મનને કાંઈ કચવામણ થાય તે તે માટે ક્ષમા ચાહું છું.
આજકાલ જનરલ બીન્કીઓગ્રાફી (પુસ્તકમાં લખાતી હકીકત જે કોઈ ગ્રંથમાં ઉપલબ્ધ થતી હોય તે સર્વગ્રંથનાં નામની ટીપ) આપવાની પ્રથા ચાલુ થઈ છે. તે એક રીતે તે બહુજ ઉપયોગી છે, પણ તે બાબતમાં મને પોતાને બહુ શ્રદ્ધા નથી, તેમજ તેમ કરવામાં લેખકને કાંઈક દંભના પડદામાં સંડોવાવું પડે છે તેવા પ્રકારની ભીતિ લાગવાથી તેમ કરવું દુરસ્ત ધાર્યું નથી, પણ જે જે પુસ્તકોની મદદ આ ગ્રંથના આલેખનમાં મને ઉપયોગી નીવડી છે તેનાં નામ દર્શાવનારી ટીપ તથા તેની ટૂંકાક્ષરી સમજ આપીને સૂતેષ પડયા છે. આટલું વકતવ્ય રજુ કરી, હવે