Page Text
________________
२७
તે પણ અસત્ય વસ્તુસ્થિતિ રજુ કરવા જેટલું જ-ખલકે તેથી પણ વિશેષ અનિષ્ટ છે, એમ પણ કહી દેવુ જરૂરનું ગણું છું.
ઉપરના નિયમાને અનુસરીને કામ લેવા જતાં, જ્યાં જ્યાં જરૂર પડે ત્યાં ત્યાં, આધારો અને પ્રમાણેા જણાવવાંજ પડે, અને ઉપર જણાવી ગયા પ્રમાણે તેમ કર્યું પશુ છે. તેમ કરવામાં સિદ્ધલેખકાનાં મંતવ્યથી ખુદા પણ પડવું પડે, તેમ તેમને સાથ પણ દેવા પડે. એટલે જ્યાં જુદું પડવુ થાય, ત્યાં તેમના મતનું ખંડન કર્યું છે, અને સાથ દેવા પડે ત્યાં ત્યાં મંડન કર્યુ છે, એમ વાચકવર્ગ ધારેજ; પણ તેટલા માટે તેવા સિદ્ધલેખક તરફ પૂજ્યભાવ ધરાવવાને બદલે દોષ કે ઇર્ષ્યા હું ધરાવુ છું, એમ પળમાત્ર પણ વાચક માની લ્યે નહીં એવી મારી નમ્ર વિન ંતિ છે. જો તેવી વ્રુદ્ધિ હાત, તા તા કેવળ ખંડનજ કર્યો કરત, પણ તેમના મત હિતકારક દેખાયાં છતાં કયાંય તેનું પ્રતિપાદનજ કરત નહીં. અને ધારૂં છું કે તેવી રીતે, એકપક્ષીય લખાણુ થવા દીધું નથી એમ વાચકને પુસ્તક-વાચનથી સમજાશે. વળી ખાત્રી પણ આપું છું કે ઉપરમાં જે શબ્દો મેં વ્યક્ત કર્યાં છે તે મારા અંતઃકરણના ખરા પડઘારૂપજ છે. ખાકી તા વસ્તુસ્થિતિજ એવી છે, તેમ શેાધખાળના વિષયજ એવા છે કે, તેમાં પડનારે અનેક પુસ્તકાનાં અવતરણા અને મતયૈા ટાંકવાં જોઈએજ. અને તેમાંના કેટલાંક પેાતાના મતને મળતાં પણ હાય, તેમ કેટલાંક વિરૂદ્ધનાં પણ હાય. તેથી જ્યાં વિરૂદ્ધનાં હાય ત્યાં, remarks:ઙે comment રૂપે છે એમ કાઇએ પણ ગણવાનું રહેતુ' નથી.
ખંડન, મડન અને પ્રતિપાદન શૈલી.
ખરી રીતે તા જૈનેતર કે જૈન ધર્મના ગ્રંથા એવા કોઇ જાતના તફાવત લેખકને રાખવાની ઇચ્છા કે ધારણા હાય પણ નહીં ને હતી પણ નહીં; છતાં જો વાચકને એવાજ આક્ષેપ લેખક ઉપર ઘડી કાઢવા હાય, તેા તેના કાણ કહે છે કે રદિઆ આ પ્રમાણે છે (૧) પ્રથમ તે જે જે પુસ્તક વાંચીને તથા જૈનેતર પુસ્ત- ખારીકાઇથી તપાસીને આ ગ્રંથમાં તેમના હવાલા અપાયા છે તેમની કાના હવાલા ટૂંકાક્ષરી સમજ આગળ ઉપર અપાઇ છે તે નિહાળવાર્થી જણાશે કે નથી. તે ગ્રંથા મુખ્યભાગે તા સરકારી દફતરા અને યુરોપીયન કે દેશી વિદ્વાનેાની કૃતિએજ છે કે જેમને કેાઇ ધર્મની વાહવાહ કહેવરાવવા સાથે કાંઇ સંબંધ નથી. (૨) જે સમયના ઇતિહ્રાસ મેં લખ્યા છે તે સમયની સીધી હકીકત મેળવવા માટે, તે વખતના સરકારી દફ્તર તા હાયજ નહીં; જે કાંઇ આધાર રાખવા પડે તે, તે સમયના પ્રચલિત ધમ પુસ્તકા ઉપરજ. અને તે તેા ઉપરમાં જણાવી ગયા છીએ તે પ્રમાણે વૈદિક, જૈન અને માદ્ધજ હતા. ખાદ્ધનાં પુસ્તકા સારા પ્રમાણમાં મુદ્રિત થઇ ગયાં છે અને સુલભ્ય પણ છે. અને વળી જે ગ્રંથાની યાદી મેં આપી છે તે ગ્રંથા તે આવાં ઐાદ્ધ પુસ્તકાનાં પઠન પાર્ટન અને ગવેષણા કરીને પછીજ વિદ્વાનાએ બહાર પાડ્યાં છે. એટલે સ્વત ંત્ર રીતે, પુસ્તકા મારે ફરીને જોવાની જરૂરજ રહેતી નથી. પછી રહ્યાં બીજા એ ધર્મનાં પુસ્તકેા. તેમાં વૈદિક ધર્મનાં કાઇ તેવાં પ્રાચીન છપાયાં
| SR No. | 032483 |
| Book Title | Prachin Bharat Varsh Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Tribhuvandas Laherchand Shah |
| Publisher | Shashikant and Co |
| Publication Year | 1935 |
| Total Pages | 524 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |