________________
-
નથી અને હશે કે કેમ, તે બહુ જાણવામાં આવ્યું નથી. જ્યારે જેને મતના ઘણાં છે અને હતાં, પણ તે, જેન ધર્મના પુસ્તકભંડારને સંગ્રહકર્તાઓના અને રક્ષકોના અમુક જાતના વ્યામોહપણાને લઈને, સામાન્ય જનતાની નજરે પડ્યાંજ નથી, તે પછી છપાય તે કયાંથીજ ? અને જે જરૂર રહે છે તો બહાર ન પડેલ પુસ્તક જેવાની જ હોય; જે જોઈ તપાસાઈ ફાટી જવા જેવાં થઈ ગયાં હોય, તેની નહીં. આ દષ્ટિએ જોતાં તે, જેન ધર્મનાં પુસ્તક જ ખરી રીતે આગળ ધરવાની જરૂરીઆત હતી, અને છે. પછી તેમ જે કઈ કરે, તે તેને આક્ષેપ દેવા અને આળ ચડાવવા કરતાં ઉલટું શાબાશી આપી ઉત્તેજન દેવું રહે છે? (૩) છતાં જૈન ગ્રંથની સાક્ષીઓ મેં આપી છે તે, તે કેવા ગ્રંથની છે? કાંઈ આધારવિનાના અને નેવેલ રૂપે કે વાર્તારૂપે લખાયાં હોય તેવાંની, કે જે પુસ્તક સામાન્ય થઈ પડ્યાં હોય અને સત્તા સમાન લેખાતાં હોય તેવાંની છે, છતાં ધારો કે તે પુસ્તક ઉંચી કોટિના નથી, તોયે તેમાંથી રજુ કરેલી હકીકત, સામા રદિઆ આપીને કેઈ પણ પક્ષ બેટી ઠરાવી શકે છે કે મેં રજુ કરેલાં મંતવ્ય ઉથલાવી પણ શકે છે. (૪) જ્ઞાન તે ગમે ત્યાંથી પણ મેળવવું જ રહે. તેને કેઈ જાતને પ્રતિબંધ, અવરોધ, આડખીલી કે મર્યાદા હાઈ શકે જ નહી. પછી તે જ્ઞાન જૈન પુસ્તકોમાંથી મળતું હોય કે અન્ય સાધનાથી મેળવાતું હોય. તેમાં જૈન શબ્દ સામે સૂગ શા માટે રાખવી ઘટે? (૫) પ્રથમ તે પ્રાચીન સંશોધનનું ઘણુંખરૂં કાર્ય કસાહિત્ય, દંતકથા અને આખ્યાયિકાઓમાંથી જન્મેલું છે અને પછી તેને અન્ય પુરાવાઓથી વિભૂષિત બનાવી, સમૃદ્ધ કરી સ્થાપિત કરવામાં આવેલું છે. આ પ્રમાણે સ્થિતિ જોતાં, કરવામાં આવતા આક્ષેપો કેટલે દરજજે ટકી શકે તેવાં છે, તે સદ્દગુણ વાચક આપમેળે જ વિચારી જેશે.
સર્વ યુવકેનાં માનસમાં, એક એવેજ અભિપ્રાય મજબૂત બની ગયા છે, કે પુરાણ ગ્રંથમાં કાંઈ સત્ય હતું જ નથી. તેમાં પોતાની બડાઈઓની વાતજ કર્યા કરી
છે અથવા તે ઠંડા પહેરનાં ગપ્પાંજ હકે રાખ્યાં છે. તેમ જૈન કેટલાક યુવકનું યુવકેનાં મગજમાં પણ એજ ઠસી ગયું લાગે છે કે, તેમનાં માનસ કથાનક શાસ્ત્રીય ગ્રંથમાં, સર્વત્ર કથા અને બોધપ્રદ આખ્યાયિ
કાઓજ ભરેલી હોય છે. તેમાં કાંઈ પણ ઐતિહાસિક તત્ત્વ છેજ નહીં. તેમને હવે કદાચ ખાત્રી થાશે કે, આવાં કથાનક અને બેધદાયક ગ્રંથમાં ઇતિહાસને ઉપયોગી થઈ પડે તેવું ઘણું જ પડેલું છે. પણ તેઓની લખવાની અને શું થવાની શૈલી અત્યારના કરતાં, જુદા પ્રકારની હેઈને તેમનું મન સંપાદન કરી શકાતું નથી. બાકી યુવકવર્ગ, પ્રાચીન લેખકેની ભૂલ કાઢવાની પ્રકૃતિ છેડી દઈને, જે પોતેજ તેવા કથાનકોમાંથી અમુક અમુક પ્રસંગો ચૂંટી કાઢી, તેમને જે પ્રકારની રીતિએ ઈતિહાસનું ઘડતર જોઈએ છીએ તે રીતિ પ્રમાણે તેને ગોઠવે છે, અનેક ઉપયોગી અને તદ્દન નવીન પ્રકારની માહિતી તેમાંથી મળી શકે તેમ છે જ. મેં પણ તે રસ્તેજ કામ લઈને, આ પુસ્તકની ક્ષેત્ર મર્યાદાએ રજા આપી તેટલી હદમાં રહીને, ઈતિહાસ પુરવાર કરવા મંથન કર્યું છે. જેમ જૈન ગ્રંથ વિશે ઉપરની ટીકા લાગુ પડે