________________
ભારતવર્ષ ] રાજ્ય
૨૧૩ ઈતિહાસના પાને અંકિત થયેલી નિહાળીએ છીએ મૃગાવતીની લાવણ્યતાને લીધે, રાજા ચંડ સાથે તે સ્થાને, કોઈને પણ વરી ન હોય તેવી ઉજજવળ કેવી રીતે યુદ્ધ થયું હતું અને તેનું પરિણામ આવ્યા કીર્તિ-રાણીને તે સગી૫૪ થઈ પડ્યો હોત. અને પહેલાં અતિસારના રેગથી મરણ નીપજ્યું હતું આપણે તેની આવી ઘેલછાસૂચક૫૫ બે પ્રકરણ તે હકીકત પૃ. ૧૧૩-૪ ઉપર લખી ગયા છીએ. જણાવીશું. એક પોતાના પશ્ચિમ સીમાડાના પડોશી- વળી તે બાદ રાજા ચડે રાણી મૃગાવતીનું પ્રદેશના સિંધુ-સૈવિરપતિ રાજા ઉદયન પ્રતિને અપમાન કરવાનું કેવી રીતે ચાલુ રાખ્યું હતું છે. અને બીજો ઉત્તર સીમાડાના પડોશીપ્રદેશ અને પરિણામે શ્રી મહાવીરે પોતે હાજર થઈ, તેને એવા વસ્ત્રપતિ રાજા શતાનિક સંબંધીને છે. ઉપદિશ્યો તથા ચંડની પટરાણી શિવા અને અન્ય આ બનને પ્રસંગમાં તેને ખત્તા ખાવા પડ્યા આઠ રાણીઓને દીક્ષા દીધી, તે હકીકત પણ હતા. પ્રથમમાં તેને અપમાનિત થઈને, કપાળમાં પૃ. ૧૩૨ ઉપર લખાઈ ગઈ છે. અને પછી જ્યારે (મમ દાસીપતિ) એવા શબ્દોથી અંકિત સુવર્ણપટ્ટી રાજા ઉદયન વસંપતિએ ઉમરે પહોંચ્યા બાદ, પહેરવી પડી હતી અને બીજાના પરિણામે પિતાની વિધવા માતાની પજવણી રાજા ચડે પિતાની આઠ રાણીઓને હમેશ માટે વિયોગ કર્યાની વાત જ્યારે સાંભળી હતી ત્યારે રાજા ચડે સહન કરવો પડ્યો હતે. (જો કે આ પ્રસંગ કરેલ અપમાનનો બદલો વાળવા, તે ચંડનીજ પુત્રી રાણીઓની બાબતમાં તે પ્રશસ્તપણે પરિમિત વાસવદત્તાનું તેણે હરણ કરી તેની સાથે ગાંધર્વ થયો કહી શકાય, પણ તેને પોતાને માટે તે એક રીતે લગ્ન કરી વાળ્યું હતું, તે હકીકત પણ આપણે શોકકારકજ હતો.) આ પ્રસંગોમાંનો પ્રથમ કેવી પૃ. ૧૧૬–૭ ઉપર જણાવી ગયા છીએ. આમ આ રીતે ઉપસ્થિત થયો હતો તે આપણે ઉપર પુ.
બને કિસ્સામાં જ્યાં ને ત્યાં તેણે ઠોકર ઉપર ૧૨૭ થી ૧૩૦ માં વર્ણવી ચુક્યા છીએ. એટલે ઠેકરજ ખાધા કરી છે. અત્ર કેવળ બીજાનું જ નિવેદન કરવું રહે છે. તે | સિંધુપતિ ઉદયનની સાથે ઈ. સ. પૂ. ૫૬૧ નીચે પ્રમાણે બન્યો હતે.
માં યુદ્ધ થયું ત્યાંસુધી તે તાપસ ધર્મનો ભક્ત હતા. વત્સપતિ રાજા શતાનિકને, પિતાની રાણી પણ પછી જ્યારે ઉદયને, સંવત્સરિક પ્રતક્રમણ
R. S. Vol. I. fn. 144:--With him rested the decision as to which of the reigning monarchs should be allowed to enjoy the sovereignties. ( શું આ શબ્દો સત્તાને મદ દર્શાવતા નથી ? ).
(૫૪) નીચેની ટીકા (૫૫ ) માં વપરાયેલા * નરોત્તમ” શબ્દ સાથે સરખાવો.
(૫૫ ) જ. એ. બી. પી. સે. પુ. ૧ પૃ. ૧૦૬:પાલક પિતાના પિતાના પગલેજ જીવન ગુજારતો હતો. તેના પિતાને ( ખરી રીતે પૂરોગામી લખવું જોઈએ : અર્થાત રાન ચંડને) વાયુપુરાણમાં અને મસ્ટમાં, રાજકીય સિદ્ધાંતોમાં શંકાશીલ વર્ણવ્યો છે. જો કે નરોત્તમ
પદને તે અલંકૃત કરે તેવો હતો. બદ્ધ ગ્રંથોમાં તેને ચંડ અને કૂર તરીકે જણાવ્યું છે. J. O. B. R. S. Vol. I. P. 106:–Palaka carried on the traditions of his father. His father ( really it ought to be predecessor; meaning Chandraja ) is described as unscrupulous by the Vayupurana and by the Matsyapurana as immoral in foreign policy (જેના દષ્ટાંત તરીકે આપણે આ પારિગ્રાફમાં સીમાડાના પાડોશી રાજઓ સાથે આખડવાના પ્રસંગે તેણે ઉભા કર્યા હતા તે બતાવીએ છીએ) although a great man Narottam and by Buddhist writers as fierce and cruel.