Prachin Bharat Varsh Part 01

SR No.: 032483
Original Sutra Author: N/A
Author: Tribhuvandas Laherchand Shah
Publisher: Shashikant and Co
Publication Year: 1935
Total Pages: 524
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 16 MB

Page 281

૨૧૪.
સત્તાધીશ
[ પ્રાચીન
S
કરતાં પહેલાં ખમાવ્યો ત્યારથી, તેણે જૈન ધર્મ તરફ ઢળવા માંડયું હતું. અને તે ધીમે ધીમે એ તે દઢ જૈનધર્મ બની ગયું હતું કે પવિદેહપતિ–વૈશાળીપતિ રાજા ચેટકે, પિતાની કુંવરી શિવાદેવીને, તેની પિતાની વેરે છે. પૂ. ૫૬૦ માં ૫૭ પરણાવી દીધી હતી. આ રાણી વિદેહની કુંવરી હોવાથી, કવિ ભાસે તેણને વૈદેહિ રાણી તરીકે ઓળખાવી છે.૫૮
તેના રાજ્યઅમલે ઉજૈનીમાં ભારે અગ્નિ- પ્રકોપ સળગ્યો હતે. તે આ વૈદેહી રાણી શિવાદેવીએ પિતાના શિયળના પ્રભાવે ઠારી દીધો હતે. તે વર્ણન આપણે ઉપરમાં પૃ. ૧૮૨ માં જણાવી ગયા છીએ. આ પ્રમાણે ચાર પાંચ મુખ્ય બનાવ સિવાય અન્ય કોઈ વિશેષ તેના ફાળે નોંધવાનું રહેતું નથી.
તેણે પિતાના બાહુબળથી ઘણો મુલક જીતી લીધો હતો અને ચૈદ મુકુટધારી રાજાઓને પિતાના ખંડીયા રાજા બનાવ્યા હતા. ૧૯
અડતાળીશ વર્ષનું રાજ્ય ભેગવી અંતે, ઈ. સ. પૂ. પ૭ માં જે રાત્રીને વિશે શ્રી મહાવીર
નિર્વાણ પદને પામ્યા તેજ રાત્રીના રાજા ચંડ મૃત્યુ પામ્યો. તેની પાછળ પાલક ગાદીએ બેઠો. આ પાલક વૈદિક મતાનુસાર રાજા ચંડને પુત્ર થત હતો જ્યારે ગોપાળ અને પાલક બને જૈન ગ્રંથાનુસાર રાજા ચંડના ભાઈઓ થતા. હતા.૬૦ તેમાં મોટા ગોપાળે દીક્ષા લીધી હતી એટલે પાલક જે નાનો હતો તે અવંતિપતિ થયો.
તેનું રાજ્ય બહુ ટૂંકું નીવડયું હતું બહુમાં બહુ તે છ–ા વર્ષજ ચાલ્યું તેવું
જોઈએ. ( ઈ. સ. પૂ. પાલક પર૭ થી ૫૨૦ ). આમ
થવાનું કારણુ કાંઈ પિતે ગાદીપતિ થયો ત્યારે મોટી ઉમરનો હતો એમ નહેતું. એમ તે બહુ ત્યારે ૪૦ વર્ષની ઉમરોજ હશે. પણ પિતે, પિતાના જ્યેષ્ટ બંધુ રાજા ચંડના જેવો ક્રોધી અને તુંડમીજાજી હતે. એટલે પ્રજા ઉપર જુલ્મ ગુજારવામાં કાંઈ પણ પાછું વાળીને જેતે નહોતે. જ્યારે તેણે વર્તાવેલા સીતમ પ્રજાને અસહ્ય થઈ પડયા ત્યારે પ્રજાએ એકત્ર મળીને, નગરશેઠની સહાયથી દર
(૫૬ ) ભ, બા. 9. ભા. પૃ. ૮૪. . (૫૭ ) જુએ ઉપરનું ૫ ૧૩૧.
(૫૮ ) ભાસરચિત વાસવદત્તા જુએ પૂ. ૬૮. (પ્રદ્યોતના પિતાનું નામ ભાસે લખ્યું નથી પણ તેની માતાને દેહિ હોવાનું જણાવ્યું છે ) આ પ્રમાણે જ, એ. બી. પી. સે. પુ. ૧ લું ૫. ૧૦૬ ના ટીપણું ૧૪૪ માં ટાંચણ કરેલ છે. જુઓ Vasavdatta by Bhasa P. 68 ( Bhasa omits this king Pradyota's father's name but mentions his Vaidehi mother ) the above sentence is quoted in J. O, B. R. S. vol. I. P. 106. fun. 144. વળી જુઓ ઉપર પૃ. ૨૦૩, ટીકા. ૩૫ (૧).
(૫૯) ક. સુ. ટીકા ૫. ૧૩૮.
(૬૦) ભ. બા. . ભા . ૩૭૨,
( ૧૧ ) જુએ પૃ. ૨૦૪ અને પૃ. ૨૦૩ ઉપરની ટી. ૩૪
( ૧૨ ) જ, એ. બી. પી. સે. પુ. ૧૫ ૧૦૬:પાલક જુલ્મગાર હતો. રાજધાનોના વ્યાપારી મંડળના પ્રમુખની આગેવાની નીચે, પ્રજએ તેને ગાદી ઉપરથી ઉઠાડી મૂક્યું. અને ગેપાળને બંદિખાનામાંથી મુક્ત કરી, ગાદીએ બેસાર્યો (એટલે કે પાલકની પછી ગોપાળ રાજા થયે). J. 0. B. R. S. Vol. I. P. 106:Palaka was a tyrant. The populace headed by the president of the guildmerchant of the capital, deposed him and having brought out Gopal from the prison, put him on the throne.