Sutrakritang Sutra

SR No.: 032440
Original Sutra Author: N/A
Author: Sudarshanlal Acharya, Priyadarshan Muni, Chhaganlal Shastri
Publisher: Shwetambar Sthanakvasi Jain Swadhyayi Sangh
Publication Year: 1999
Total Pages: 658
Language: Hindi
Classification: Book_Devnagari & agam_sutrakritang
File Size: 21 MB

Page 571

श्री याताथ्याध्ययनं
त्रयोदशं श्रीयातायाध्ययन
आहत्तहीयं तु पवेयइस्सं, नाणप्पकारं पुरिसस्स जातं । . सओ अ धम्मं असओ असीलं, संतिं असंतिं करिस्सामि पाउं ॥१॥ छाया - याथातथ्यन्तु प्रवेदयिष्यामि, ज्ञानप्रकारं पुरुषस्यजातम् ।
सतश्च धर्म मसतश्चा शीलं शान्तिमशान्तिञ्च करिष्यामि प्रादुः ॥ अनुवाद - श्री सुधर्मा स्वामी प्रतिपादित करते हैं-मैं याथा तथ्य-सत्य तत्त्व प्रवेदित करूंगा-बतलाऊंगा। ज्ञान के प्रकार-भेद, उनका सार कहूँगा । जीवों के सत् असत् गुणों का वर्णन करूंगा। उत्तम साधुओं के शीलपवित्र आचरण तथा असाधुओं का कुशील-कुत्सित आचरण बताऊंगा । शांति-मोक्ष तथा अशांति-संसार का स्वरूप व्याख्यात करूंगा ।
टीका - अस्य चानन्तरसूत्रेण सहायं संबन्धः, तद्यथावलयाविमुक्तेत्यभिहितं, भाव वलयं रागद्वेषौ' ताभ्यां विनिर्मुक्तस्यैव याथातथ्यं भवतीत्यनेन संबंधेनायाततस्यास्य सूत्रस्य व्याख्याप्रतन्यते-यथातथाभावो याथातथ्यंतत्त्वं परमार्थः, तच्च परमार्थचिन्तायां सम्यग्ज्ञानादिकं, तदेवदर्शयति-'ज्ञानप्रकार' मिति प्रकार शब्द आद्यर्थे, आदिग्रहणाच्च सम्यग्दर्शनचारित्रे गृह्येते, तत्र सम्यग्दर्शनम्-औपशमिकक्षायिकक्षायोपशमिकं गृह्यते, चारित्रं तु व्रतसमितिकषायाणं धारणरक्षणनिग्रहादिकं गृह्यते, एतत्सम्यग्ज्ञानादिकं 'पुरुषस्य' जन्तोर्यज्जातम्-उत्पन्नं तदहं 'प्रवेदयिष्यामि' कथयिष्यामि, तुशब्दो विशेषणे, वितथा चारिणस्तदोषांश्चाविर्भावयिष्यामि, 'नानाप्रकारं' वा विचित्रं पुरुषस्य स्वभावम्-उच्चावचं प्रशस्ताप्रशस्तरूपं प्रवेदयिष्यामि । नानाप्रकारं स्वभावं फलं च पश्चार्थेन दर्शयति'सतः' सत्पुरुषस्य शोभनस्य सदनुष्ठायिनः सम्यग्दर्शनज्ञान चारित्रवतो 'धर्म' श्रुतचारित्राख्यं दुर्गतिगमनधरण लक्षणं वा तथा 'शीलम्' उद्युक्तविहारित्वं तथा 'शांति' निवृत्तिमशेषकर्मक्षयलक्षणां करिस्सामि पाउ' त्ति प्रादुष्करिष्ये प्रकटयिष्यामि यथावद् उद्भावयिष्यामि, [ग्रन्थाग्रं. ७०००] तथा 'असतः' अशोभनस्य परतीर्थिकस्य गृहस्थस्य वा पार्श्वस्थादेर्वा, चशब्दसमुच्चितमधर्म-पापं तथा 'अशीलं' कुत्सितशीलमशांतिं च-अनिर्वाणरूपां संसृतिं प्रादुर्भावयिष्यामीति। अत्र च सतोधर्म शीलं शान्तिं च प्रादुष्करिष्यामि, असतश्चाधर्ममशीलमशान्तिं चेत्येवं पदघटना योजनीया, अनुपात्तस्य (च) च शब्देनाक्षेपो द्रष्टव्य इति ॥१॥
टीकार्थ - इस सूत्र का पहले के सूत्र के साथ इस प्रकार संबंध है । पहले के अध्ययन के आखिरी सूत्र में बतलाया गया है कि साधु वलय-माया से विमुक्त रहे । यहाँ राग और द्वेषभाव वलय है, उनसे विनिर्मुक्त होकर-छूटकर जो रहता है, उसी को याथातथ्य-यथार्थतत्त्व या सत्यतत्त्व प्राप्त होता है । इस संबंध से आये हुए इस सूत्र की व्याख्या की जाती है । जो जैसा है-सत्य सत्त्व है उसको याथातथ्य कहा जाता है । अर्थात् परमार्थ ही याथातथ्य है । उसका चिन्तन करने पर सम्यग्ज्ञान आदि इस कोटि में हैं, सूत्रकार उसी का दिग्दर्शन कराते हुए कहते हैं । "ज्ञान प्रकारम्" प्रकार शब्द आदि के अर्थ में है । आदि से यहां सम्यक्दर्शन, सम्यक् चारित्र का ग्रहण होता है । उसके अन्तर्गत सम्यक्दर्शन के औपशमिक, क्षायिक एवं क्षायोपशमिक रूप गृहीत किये जाते हैं । चारित्र में व्रतों का धारण, समितियों का रक्षण तथा कषायों का निग्रह गृहीत किया जाता है। पुरुष को जो यह सम्यक् ज्ञान आदि उत्पन्न होते हैं, मैं उनको प्रवेदित करूंगा-कहूँगा । यहाँ प्रयुक्त 'तु' शब्द
(543)

Translation AI Generated

## The Study of Truth
### Thirteenth Chapter of the Study of Truth

I will reveal the nature of knowledge, born in a man. I will reveal the true Dharma, the true conduct, peace and unrest. ||1||

**Commentary:** This sutra is connected to the previous one, which states that the virtuous are free from the cycle of illusion. Here, the cycle of illusion is attachment and aversion. Only those who are free from these attain the truth. This sutra explains this connection.

The true nature of things is called truth. This truth is the ultimate reality. Contemplating this ultimate reality leads to right knowledge and so on. The sutra-author reveals this, saying "the nature of knowledge." The word "nature" refers to the primary meaning. The word "primary" includes right faith and right conduct. Right faith includes the stages of the path: the initial, the intermediate, and the final. Right conduct includes the observance of vows, the protection of the community, and the control of passions.

I will reveal this right knowledge, which is born in a man. The word "tu" emphasizes that I will reveal the flaws of those who are deceitful and those who are not virtuous. I will reveal the diverse nature of man, both the good and the bad.

I will reveal the diverse nature and the consequences. I will reveal the Dharma of the virtuous, those who are well-behaved, those who have right faith and right conduct. I will reveal their conduct, which is characterized by the avoidance of the paths to hell. I will reveal their conduct, which is characterized by their noble behavior. I will reveal their peace, which is characterized by the cessation of all actions.

I will also reveal the Adharma of the non-virtuous, those who are not well-behaved, those who are householders or those who are not Jain. I will reveal their conduct, which is characterized by sin. I will reveal their conduct, which is characterized by their evil behavior. I will reveal their unrest, which is characterized by the cycle of rebirth.

Here, the arrangement of the words is such that I will reveal the Dharma, conduct, and peace of the virtuous, and the Adharma, evil conduct, and unrest of the non-virtuous. The word "cha" (and) is used to emphasize the contrast. ||1||