________________
તોડવાથી જ આપણને જાંબુ મળી જશે. પાંચમા મુસાફરે કહ્યું કે, મને તો એ વાત પણ યોગ્ય લાગતી નથી. કારણકે આપણે જાંબુ જ ખાવા છે. તો ગુચ્છામાંથી માત્ર જાંબુ જ લઈ લેવા જોઇએ. છઠ્ઠા મુસાફરે કહ્યું કે, ગુચ્છામાંથી પણ જાંબુ લેવાની શી જરૂર છે? આપણે જાંબુ જ ખાવા છે. તો અહીં જે નીચે પડેલા જાંબુ છે તેને જ વીણી લેવા જોઈએ.
અહીં પહેલા મુસાફરને કાજળ જેવા કાળા, લીંબડાના રસ જેવા કડવા, મરેલી ગાય જેવા દુર્ગધી અને કરવત જેવા કર્કશ પુદ્ગલોથી જે હિંસક, અત્યંત ક્રૂર, નિર્દય અને અતિક્રોધી પરિણામ ઉત્પન્ન થાય છે, તે કૃષ્ણલેશ્યા કહેવાય છે. બીજા મુસાફરને પોપટ જેવા લીલા મરચા જેવા તીખા, મરેલા કૂતરા જેવા દુર્ગધી અને બળદની જીભથી વધુ કર્કશ પુદ્ગલોથી જે માયાવી, રસલોલુપી, ઈર્ષાળુ અને દ્વેષી પરિણામ ઉત્પન્ન થાય છે, તે નીલલેશ્યા કહેવાય છે. ત્રીજા મુસાફરને કબૂતર જેવા ભૂરા, આમળાના રસ જેવા ખાટા, મરેલા સર્પ જેવા દુર્ગધી અને સાગવૃક્ષના પત્રથી વધુ કર્કશ પુદ્ગલોથી જે અહંકારી, વક્ર અને બીજાને દુઃખ થાય એવી કઠોરભાષાને ઉત્પન્ન કરનારો પરિણામ ઉત્પન્ન થાય છે, તે કાપોતલેશ્યા કહેવાય છે.
ચોથા મુસાફરને ઉગતા સૂર્ય જેવા લાલ, કેરીના રસ જેવા મીઠા, પુષ્પ જેવા સુગંધી અને માખણ જેવા કોમળ પુદ્ગલોથી જે નમ્ર, સરળ, પાપભીરુ, ધર્મપ્રેમી અને વિનીત પરિણામ ઉત્પન્ન થાય છે, તે તેજોલેશ્યા કહેવાય છે. પાંચમા મુસાફરને સુવર્ણ જેવા પીળા, દ્રાક્ષ જેવા મીઠા, પુષ્પથી પણ વધુ સુગંધી અને માખણથી પણ વધુ કોમળ પુદ્ગલોથી જે દયાળુ, મંદકષાયને ઉત્પન્ન કરનારો અને જિતેન્દ્રિય પરિણામ ઉત્પન્ન થાય છે, તે પઘલેશ્યા કહેવાય છે અને
હું ૭૮ છે
