________________
કર્મગ્રન્થકારભગવંતો કહે છે કે, ઉત્તરવૈક્રિયશરીર અને આહારકશરીર બનાવતી વખતે અને તે બન્ને શરીરનો ત્યાગ કરતી વખતે અનુક્રમે વૈમિશ્ર અને આહા મિશ્રયોગ હોય છે. કારણકે તે બન્ને શરીર બનાવતી વખતે ઔદારિકશરીરનો વ્યાપાર મુખ્ય હોવા છતાં પણ તે શરી૨ જન્મસિદ્ધ હોવાથી ગૌણ છે અને ઉત્તરવૈક્રિયશરી૨ તથા આહારકશ૨ી૨ લબ્ધિજન્ય હોવાથી મુખ્ય છે. તેથી તે બન્ને શરીર બનાવતી વખતે અને તે બન્ને શરીરનો ત્યાગ કરતી વખતે ક્રમશઃ વૈમિશ્રયોગ અને આહારકમિશ્રયોગ હોય છે.
૩૫
(૩) સિદ્ધાંતકાર ભગવંતો કહે છે કે, એકેન્દ્રિયજીવોને સાસ્વાદનગુણઠાણુ હોતું નથી અને કર્મગ્રન્થકારભગવંતો કહે છે કે, એકેન્દ્રિયજીવોને સાસ્વાદનગુણઠાણુ હોય છે.
(૪) સિદ્ધાંતકારભગવંતો કહે છે કે, જેમ અવધિજ્ઞાનીને મન અને ઇન્દ્રિયની અપેક્ષા વિના સાક્ષાત્ આત્માદ્વારા માત્ર રૂપી દ્રવ્યના સામાન્યધર્મનો બોધ થાય છે. તેમ વિભંગજ્ઞાનીને પણ મન અને ઇન્દ્રિયની સહાયતા વિના સાક્ષાત્ આત્મા દ્વારા માત્રરૂપી દ્રવ્યના સામાન્યધર્મનો બોધ થાય છે. તેથી તે બન્ને વ્યક્તિનું દર્શન એક સરખું છે. એટલે જેમ અવધિજ્ઞાનીને અવધિદર્શન હોય છે. તેમ વિભંગજ્ઞાનીને પણ અવધિદર્શન હોય છે. તેથી અવધિદર્શન ૧ થી ૧૨ ગુણઠાણા સુધી હોય છે અને કર્મગ્રન્થકારભગવંતો કહે છે કે, एगिंदिया णं भंते ! किं नाणी अन्नाणी ? गोयमा ।
(૩૫)
નો નાળી નિયમા અન્નાળી ? (ભગવતી શ૦ ૮ ૩૦ ૨)
હે ભગવાન ! એકેન્દ્રિયજીવો જ્ઞાની છે કે અજ્ઞાની ? હે ગૌતમ ! જ્ઞાની નથી નિયમા અજ્ઞાની છે. આનાથી નક્કી થાય છે કે સિદ્ધાંતમાં એકેન્દ્રિયને સાસ્વાદનગુણઠાણુ કહ્યું નથી. જો એકેન્દ્રિયને સાસ્વાદનગુણઠાણુ કહ્યું હોત તો, બેઇન્દ્રિયની જેમ એકેન્દ્રિયને પણ જ્ઞાની કહ્યાં હોત...
૧૯૯
