________________
વિવેચન :- સિદ્ધાંતકાર ભગવંતો કહે છે કે, (૧) સાસ્વાદન સમ્યગ્દષ્ટિ જીવો મિથ્યાત્વની સન્મુખ થયેલા છે પણ મિથ્યાત્વી નથી. તેથી મલિનતા નથી પણ સમ્યકત્વનો અંશ હોવાથી કાંઈક વિશુદ્ધિ છે. તેથી બેઈન્દ્રિયાદિને સાસ્વાદનગુણઠાણે મતિજ્ઞાન અને શ્રુતજ્ઞાન હોય છે અને કર્મગ્રન્થકારભગવંતો કહે છે કે, સાસ્વાદનસમ્યગ્દષ્ટિજીવો મિથ્યાત્વની સન્મુખ હોવાથી મલિન પરિણામાવાળા હોય છે. તેથી તે જીવોનું જ્ઞાન પણ મલીન છે. એટલે તે જ્ઞાનને અજ્ઞાન માનવું જોઈએ. એટલે સાસ્વાદનગુણઠાણે મતિ-અજ્ઞાન અને શ્રુત-અજ્ઞાન હોય છે.
(૨) સિદ્ધાંતકારભગવંતો કહે છે કે, ઉત્તરવૈ૦૧૦ અને આવશ બનાવતી વખતે ઔમિશ્રયોગ હોય છે અને તે બન્ને શરીરનો ત્યાગ કરતી વખતે અનુક્રમે વૈમિશ્ર અને આમિશ્રયોગ હોય છે. કારણકે વૈક્રિયલબ્ધિવાળો તિર્યંચ-મનુષ્ય જ્યારે ઉત્તરવૈ૦૨૦ બનાવે છે. ત્યારે ઔદારિકશરીરથી વૈક્રિયશરીરને યોગ્ય પુદ્ગલો ગ્રહણ કરે છે અને આહારકલબ્ધિવાળા ચૌદપૂર્વધર પ્રમત્ત સંયમી જ્યારે આહારકશરીર બનાવે છે. ત્યારે ઔદારિકશરીરથી આહારકશરીરને યોગ્ય પુદ્ગલો ગ્રહણ કરે છે. એટલે તે બન્ને શરીર બનાવતી વખતે ઔદારિકશરીરનો વ્યાપાર (ઔદારિકકાયયોગ) મુખ્ય હોય છે. તેથી તે વખતે ઔદારિકમિશ્રયોગ હોય છે અને તે બન્ને શરીરનો ત્યાગ કરતી વખતે અનુક્રમે વૈશરીરનો વ્યાપાર (વૈક્રિયકાયયોગ) અને આહારકશરીરનો વ્યાપાર (આહારક-કાયયોગ) મુખ્ય હોય છે. તેથી તે વખતે ક્રમશઃ વૈમિશ્રયોગ અને આહારકમિશ્રયોગ હોય છે અને
(3४) बेइंदियस्स दो नाणा कहं लब्भंति ? भण्णइ सासायणं पडुच्च तस्सापज्जत्त-यस्स दो
નાના નિમંતિા (પ્રજ્ઞાપનાટીકા) બેઇન્દ્રિયને બે જ્ઞાન કેવી રીતે હોય? સાસ્વાદનસમ્યકત્વની અપેક્ષાએ કરણ અપર્યાપ્ત-અવસ્થામાં બે જ્ઞાન હોય છે.
૯ ૧૯૮ છે
