________________
પ્રમત્તસંયમીને મત્યાદિ-૪ જ્ઞાન અને ચક્ષુરાદિ-૩ દર્શન હોય છે. તેથી પ્રમત્તગુણઠાણે (૧) મતિજ્ઞાનોપયોગ (૨) શ્રુતજ્ઞાનોપયોગ (૩) અવધિજ્ઞાનોપયોગ (૪) મન:પર્યવ જ્ઞાનોપયોગ (૫) ચક્ષુદર્શનોપયોગ (૬) અચક્ષુદર્શનોપયોગ (૭) અવધિદર્શનોપયોગ હોય છે. બાકીના પાંચ ઉપયોગ ન હોય. કારણકે મિથ્યાત્વ ન હોવાથી ત્રણ અજ્ઞાનોપયોગ હોતા નથી. અને સંપૂર્ણ ઘાતકર્મનો ક્ષય થયેલો ન હોવાથી કેવલજ્ઞાનોપયોગ અને કેલવદર્શનોપયોગ હોતા નથી.
એ જ પ્રમાણે, (૭) અપ્રમત્તગુણઠાણે (૮) અપૂર્વકરણગુણઠાણે (૯) અનિવૃત્તિગુણઠાણે (૧૦) સૂક્ષ્મસંપરાયગુણઠાણે (૧૧) ઉપશાંતમોહગુણઠાણે અને (૧૨) ક્ષીણમોહગુણઠાણે સાત ઉપયોગ હોય છે.
સયોગી ગુણઠાણે ક્ષાયિકભાવનું કેવલજ્ઞાન અને કેવલદર્શન પ્રગટ થવાથી કેવલજ્ઞાનોપયોગ અને કેવલદર્શનોપયોગ જ હોય છે. સૈદ્ધાત્તિક અને કાર્મગ્રન્થિક મતાંતર :सासणभावे नाणं, विउव्वगाहारगे उरलमिस्सं । नेगिंदिसु सासाणो, नेहाहिगयं सुयमयं पि ॥४९॥ सासादनभावे ज्ञानं, वैकुर्विकाहारक औदारिकमिश्रम् । नैकेन्द्रियेषु सासादनं, नेहाधिकृतं श्रुतमतमपि ॥४९॥
ગાથાર્થ - (૧) સાસ્વાદનગુણઠાણે સમ્યજ્ઞાન હોય છે. (૨) વૈક્રિયશરીર કે આહારકશરીર બનાવતી વખતે ઔમિશ્રયોગ હોય છે અને (૩) એકેન્દ્રિયજીવોને સાસ્વાદનગુણઠાણું હોતું નથી. આ ત્રણ બાબત સિદ્ધાંતમાં કહી છે. પણ અહીં.(કર્મગ્રન્થમાં) કહી
નથી.
હું ૧૯૭ છે
