________________
४७
અહિંસામીમાંસા
સમારંભ છે ત્યાં હિંસા અનિવાર્ય છે. (१२) आउयक्कम्मस्स उवद्दवो, भेयणिट्ठवणगालणा य संवट्टग संखेवो :
(ગાયુ: ખઃ ૩પદ્રવ: બેનિકપર તના સંવર્તવ સંક્ષેપ) આયુષ્ય કર્મનું ઉપદ્રવણ કરવું, ભેદન કરવું, નિષ્ઠાપન કરવું, ગાળવું-ક્ષય કરવો, સંવર્તક (નાશ) કરવો અથવા આયુષ્યને સંક્ષિપ્ત કરવું. લાંબા કાળ સુધી ભોગવવા યોગ્ય આયુષ્યને અલ્પ સમયમાં ભોગવવા યોગ્ય
બનાવી દેવું. (૨) નવૂ :- મૃત્યુનું કારણ હોવાથી અથવા મૃત્યુરૂપ હોવાથી હિંસા તે
મૃત્યુ છે. (૨૪) ૩રસંગો :- જયાં સુધી પ્રાણી સંયમ ભાવમાં રહે છે ત્યાં સુધી હિંસા
થતી નથી. અસંયમની સ્થિતિમાં જ હિંસા થાય છે માટે તે અસંયમ
છે.
(૨૫) HT :- (કટકમર્દન) સેના દ્વારા આક્રમણ કરીને પ્રાણનો વધ
કરવો અથવા સેનાના વધ કરવા રૂપ હોવાથી તેને કટકમર્દન કહે છે. (૨૬) વોરમા :- (બુપરમણ)-પ્રાણોને જીવથી જુદા કરવારૂપ હોવાથી તેને
વ્યપરમણ કહે છે. (૧૭) પરમવ સંમિરો :- (પરભવ સંક્રમકારક) વર્તમાન ભવથી અલગ
કરીને પરભવમાં પહોંચાડવાના કારણે તેને પરભવ સંક્રમકારક કહે
(૨૮) દુડુિબવા :- (દુર્ગતિપ્રપાત) નરકાદિ દુર્ગતિમાં પાડનાર હોવાથી
તેને દુર્ગતિપ્રપ્રાત કહે છે. (૨૧) પાવાવ :- (પાપ કોપ) હિંસા પાપમ્ર છે કારણ કે તેના આદિ
મળે અનંત અશુભ છે. આવેગમય સંસ્કારોનો ઉદય તે કપાયરૂપ છે. કષાય વિના હિંસાનો સંભવ નથી, માટે માટે હિંસાને પાપકોપ
કહે છે. (૨૦) પવિત્નો :- (પાપલોભ) હિંસા પાપ પ્રત્યે લોભ, આકર્ષણ, પ્રીતિ
