________________
૪૨
અહિંસામીમાંસા રાજકુમાર આશ્રમમાં ઋષિ પાસે અભ્યાસાર્થે મોકલવામાં આવ્યો ત્યારે રાજાએ ઋષિને વિનંતિ કરી., “બ્રાહ્મણ દેવ ! આપને નમ્ર સૂચન કે મારો રાજકુમાર બહુ નાનો છે. મારો એકનો એક લાડકવાયો છે. કદાચ ક્યારેક ભૂલ કરી બેસે તો આપ એને તમાચો નહીં મારતા, એની બાજુવાળાને મારો જેથી એ બધું સમજી જશે પછી ભૂલ નહીં કરે.” આ વાત સંવેદનાની દષ્ટિએ યોગ્ય છે. અપરિગ્રહ અને અનેકાંતનું આચરણ અહિંસા પોષક છે.
જૈન દર્શને પરિગ્રહ વિષે સૂક્ષ્મ નિરીક્ષણો કર્યા છે. પરિગ્રહ એ પાપ અને ગુનો ત્યારે બને છે કે જ્યારે તેમાં આસકિત, કટ્ટર માલિકી ભાવ અને ભોગ અભિપ્રેત બને.
ત્યાગને બદલે ભોગલક્ષી જીવનશૈલીને કારણે કુટુંબોમાં કુસંપ વધ્યા. સાગરીય તેલક્ષેત્રોના ભૂમિબિંદુ માટે એક જ રાષ્ટ્રના બે રાજ્યો ઝગડે છે. કાવેરી અને નર્મદાના નીરની વહેંચણી માટે પણ વિવાદ, તેલ માટે આંતરરાષ્ટ્રીય લડાઈઓ ખંજરથી લઈને વિસ્ફોટ બોમ્બ જેવા ઘાત શસ્ત્રો દ્વારા માનવી આજે માનવીના લોહીનો તરસ્યો થયો છે.
કુદરતે બક્ષેલી જમીન અને જલરાશિના ઝઘડા જાણે આપણને ઓછા પડ્યા હોય તેમ આકાશી ક્ષેત્રોમાં સ્પેસ લેબોરેટરી અને અવકાશી સ્ટેશનો સર્જી મોરચાનું મંડાણ થઈ રહ્યું છે, કુટુંબથી શરૂ થઈ વિશ્વ, અને હવે આ કુરુક્ષેત્ર કોસ્મિક વિશ્વ સુધી વિસ્તરી ચૂક્યું છે.
મહાત્મા ગાંધીજીએ કહ્યું કે “તમારી પાસે જે કાંઈ હોય તે બધાનો તમે ત્યાગ કરો છો ત્યારે તમે જગતની સઘળી દોલતના માલિક બનો છો.”
અપરિગ્રહનું વ્રત શ્રદ્ધાપૂર્વક આચરણ પામે ત્યારે સમાજવાદના આદર્શની પ્રતિષ્ઠા થઈ શકે.
પરિગ્રહનાં વિવેકહીન ભોગે ફ્રાન્સ જેવા મૂડીવાદી દેશોમાં હિંસાએ તાંડવ નૃત્ય કર્યું. ફ્રાન્સમાં એક બાજુ મૂડીવાદી શાસકોનો વૈભવ અને બીજી બાજુ વિશાળ સમુદાયની ભયંકર દરિદ્રતા, તેથી પ્રજાને એક (થ્રેડ) રોટલાનો
