________________
-
૧૧૪
ખાનદાનીના
માથે ચડાવી તે પાળવાને કાલ દીધો. તેમાં નહોતો કેસરીસિંહને અવિશ્વાસ કે ન હતી મહેકમ શામાં સ્વાર્થ પટુતા. અહિં ખાનદાનીનાં ખમીરની ખરેખરી કસોટી હતી.
મહેકમના જવાબથી કેસરીસિંહ શેઠને શાંતિ વળી ગઈ હોય તેમ નિશ્ચિત મનથી આત્મધ્યાનમાં રમણ કરતાં તેમને સ્વર્ગવાસ થયો.
કેશરીસિંહ શેઠ મહાન એશ્વર્યપતિ હતા. એમના દાદા નેહાલ ખુશાલના સમયથી જ અમદાવાદમાં એમની ધીકતી પેઢી ચાલતી હતી. ઘરે રેશમ અને કીરમજને વેપાર હતો. દેશપરદેશ માલ મોકલવા-મંગાવવાને ખંભાતમાં પોતાનાં વવાણે રહેતાં, વખારે હતી. તેમને આંગણે ગુમાસ્તા,નોકર, ચાકર, ગાડી, ઘોડાં, બેલે, સગ્રામ, ચેકીદારો વગેરે હતા. બાદશાહી હવેલી અને મોટે કારભાર હતે. જાડેજલાલી સંપૂર્ણ હતી. એના ભોગવનાર હઠીસિંહ અને ઉમેદ નાના બાળક હતા. તેની સમૃદ્ધિની ગણના લાખો ઉપર થતી.
સંવત ૧૮૬૦માં આ બનાવ બન્યો. પિતાના કાકાને વચન આપ્યા પ્રમાણે મહેકમભાઈએ પિતાનો વાલી ધર્મ બજાવવો શરૂ કર્યો. પોતાની અંગત જંજાળના ભાગે કેશરીસિંહ શેઠના વહીવટને સારી રીતે સંભાળ્યો. મહેકમભાઈ દીર્ધદષ્ટિવાળા પુરુષ હતા. પિતાના ઉપર મૂકેલા વિશ્વાસને એમણે પ્રમાણિકપણે સદુપયોગ કર્યો. શેઠના વખતથી તેની પેઢી રેશમ અને કીરમજ દેશાવરથી મંગાવી હિંદના જુદા જુદા ભાગમાં મેલતી હતી તે સાથે મહેકમભાઈએ અમદાવાદમાં કીનખાબ અને અટલસ વણવાની સાળો ચાલુ કરાવીને સેંકડે કુટુંબોની રોજી વધારી અને કાચા માલનો અંગત ભાંગે શરૂ થતાં પેઢીને ચોધારી પેદાશ થવા માંડી.
