________________
અજારાના બેતાજ બાદશાહ.
“ આવતી કાલના ભાવ પ્રેમચંદ્ન રાયચંદ્ર જાણે’ ( મુંબઇના વેપારીઓના પત્રની રૂખ ઉપરથી )
ચાલતી સદીની આ વાત છે. વિ. સં. ૧૯૧૮ થી ૧૯૨૧ માં વેપારીઓ આડતીયાને પત્ર લખતાં તેમાં તે દિવસના ચાલતા ભાવ જણાવીને પછી બજાર રૂખ માટે લખતા કે' - આવતી કાલના ભાવ પ્રેમચંદ્ન રાયચંદ જાણે.
?
આજે જ્યાં ભલભલા કાચ્ચાધિપતિ એકહથ્થુ માત્ર કરીને—ખેલા કરીને પણ અજાર ઉપર કાબૂ મેળવી શકતા નથી, આજે અમેરિકા જેવી વિરાટ અને સમૃદ્ધ રાજસત્તા પણ વાવણી ઉપર અંકુશ અને તૈયાર માલને લેાનની હુફ્ આપવા છતાં બજાર ઉપર વિજય મેળવી શકેલ નથી તે નજરે જોતા હાઇએ ત્યારે આવતી કાલના ભાવ એક સુરતી વાણીયાની જીભે કાવાની વાત જ પહેલી તકે સાંભળનારને અસંભવિત લાગે, છતાં તે વાત તદ્દન સાચી અને અતિશયાક્તિ વિનાની છે.
હિંદુ ઉપર કુદરતની કૃપા હાવાથી જમીનમાંથી નવિવિધ નીપજતું, જેથી ઉદરનિર્વાહ માટે અન્ન અને શરીર ઢાંકવાને વસ્ત્ર મેળવી લેવામાં હિંદુ સ્વાવલંખી હતું. પશુધનની પણ બરકત હતી.
