Page Text
________________
તેજસ્વી સહયાગી પણ એક યશસ્વી કલમના સ્વામીની કૃતિ છે, જેની તરફ ગુજરાતી વાચક વર્ગ ખૂબ જ આકર્ષાયા છે.
ભાષાને
ચુંબક એક શક્તિ છે અને તે પેાતાની આજીબાજુનાં લોહકણાને આકર્ષે છે. આવી જ શકિત શ્રી જયભિખ્ખુમાં છે, જેના તરફ વિશાળ વાચકવ આકર્ષાયા છેઃ આનું કારણ શ્રી જયભિખ્ખુએ જીવંત શૈલી અને ટેનિકાના કરેલા સફળતાપૂર્વક ઉપયાગ છે, જે વિદ્યાના કાઈપણ લોકપ્રિય આરાધકમાં હાવા જોઈએ. શ્રી જયભિખ્ખુનું સાહિત્યમાં જે અપણુ છે તે વિશાળ સાહિત્ય–સાગરમાં બિંદુ સમ
સાત્ત્વિક અને સત્ત્વશીલ સર્જક
સાહિત્યના મુખ્ય બે પ્રકાર : વિદ્ભાગ્ય અને લેાકભાગ્ય.
લોકભાગ્યના પણ પાછા એ પેટાવિભાગ પાડી શકાય (૧) લોકેાના અપરસને–વિકારાને પાજે, પ'પાળે અને ગલીપચી કરે તેવું નિમ્નકોટિનું અને (૨) જનતાનાં રસરુચિને કેળવી એમનું ઉર્ધ્વીકરણ કરે તેવું સંસ્કારપ્રેરક સાહિત્ય.
આ છેલ્લા પ્રકારના સાહિત્યનું સર્જન કરવું એ બચ્ચાંના ખેલ નથી; કદાચ એને મુકાબલે નયું વિદ્ભાગ્ય શાસ્ત્રીય નિરૂપણ કરવું સુગમ છે. સાચા ખાલસાહિત્યનું નિર્માણ કરવું એ જેમ અધરું છે તેમ સાચુ' લેાકેાપયેાગી સાહિત્ય સર્જવું એ પણ કપરું કામ છે.
સામાન્ય જનની રસમૃદ્ધિ સંતેાષાય અને સાથે સાથે તેની અભિરુચિનું ઉર્ધ્વીકરણ પણ થાય અર્થાત્ સાહિત્યિક ગુણવત્તા જળવાય તેમજ તેમાંથી જીવનનું સત્ત્વશીલ પાથેય પણ મળી રહે એવી ખેવડી વિકટ કામગીરી એના સર્જકે બજાવવાની હાય છે.
શ્રી જયભિખ્ખુ ષષ્ટિપૂતિ સ્મરણિકા :૭૩ હોવા છતાં સિંધુ કરતાં ઓછુ· નથી.
રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા વારંવાર સન્માનિત થવાનું ગૌરવ મેળવનાર આ લેખકે પેાતાની કીર્તિ પતાકા સફળતાપૂર્વક ફરકાવી છે. એમનું કાર્યક્ષેત્ર જનમન છે; એમની રચનાઓએ જનમાનસને સંપર્ક સાધ્યેા છે, જનમાનસમાં શ્રદ્ધા પ્રેરીછે, જનમાનસના વિશ્વાસ મેળવ્યા છે અને જનમાનસની સ્વરત ત્રીઓને ઝંકૃત કરી છે.
મારી મંગળ આકાંક્ષા છે કે શ્રી જયભિખ્ખુ સુદીધ સ્વસ્થ જીવન મેળવી સાહિત્યસેવા અને સાહિત્યસાગરને આ ભરે ! અનુ. પં. શાંતિલાલ જૈન
શુષ્ક ઉપદેશ તા હરકાઈ આપી શકે, પણ જીવનનાં મૂલગત મૂલ્યેા, પાયાના સિદ્ધાંતા અને નરવી નિષ્ઠાનો સંદેશ રસિક, સરળ અને સચાટ શૈલીમાં સાહિત્યગુણનો પુટ આપીને રજૂ કરવા એ આવા સર્જકનું જાણે જીવનવ્રત હોય છે. શ્રી જયભિખ્ખુને શીય અતિશયેાક્તિ થવાના ભય વિના આવા સાત્ત્વિક
૧૦
અને સત્ત્વશીલ સર્જક તરીકે સહેલાઈથી બિરદાવી
શકાય.
એમના વિપુલ સર્જનની વિશિષ્ટતાનો નિર્દેશ કરવાને એ જ શબ્દો બસ છે : જીવનલક્ષી અને સંસ્કારલક્ષી. કલા ખાતર કલાનો વાદ એમને જાણે અગ્રાહ્ય છે. વર્તમાન સાહિત્યક્ષેત્રે શીલ તેવી શૈલીનું જીવંત ઉદાહરણ શોધવું હોય તેા શ્રી બાલાભાઈ નું નામ સહેલાઈથી સ્મરણે ચડે છે.
સંસ્કૃત, હિન્દી અને ઊર્દૂનું એમનું ઊંડું પરિશીલન એમની ખાનીને બળકટ તેટલી જ લચીલી બનાવી તેમની આગળ મુદ્રા ઉપસાવે છે. તેઓ નથી તેા નકરા જૂનવાણી કે નથી નર્યાં નવમતવાદીઃ બલ્કે એ બન્ને વચ્ચેના સર્વજનપ્રિય સુવર્ણ સેતુની તે ગરજ સારે છે.
એમની વિદ્વત્તામાં ધડની ગંધ નથી કે ઉપદેશકના ઊંચેરા આસનનું ઉચ્ચ અભિમાન નથી. ચાખલિયાવેડા કે સુગાળવાવૃત્તિ એમના સ્વભાવમાં નથી. જનજાગૃતિના એ શૈતાલિક છે. આ જનતાના લેખકની પરિણત પ્રજ્ઞાનો લાભ ગુજરાતને હજુ વર્ષો લગી અવિરતમળ્યા કરે તે માટે તે દી અને સ્વસ્થ આયુ ભોગવવા શક્તિમાન થાઓ એવી આપણી સહુની તેમની ષષ્ઠિપૂર્તિ પ્રસંગે પ્રાર્થના હજો. લક્ષ્મીનારાયણ પડચા મે, એન. એમ. ત્રિપાઠી એન્ડ સન્સ, મુંબઈ
| SR No. | 032365 |
| Book Title | Jaybhikkhu Smruti Granth |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dhirubhai Thakar, Kumarpal Desai and Others |
| Publisher | Jaybhikkhu Sahitya Trust Prakashan |
| Publication Year | 1970 |
| Total Pages | 212 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Smruti_Granth |
| File Size | 8 MB |