________________
સંપાદકીય
આ ગ્રંથ છાપવાને આરંભ કર્યો ત્યારે તેના સંપાદકેને સ્વપ્ન પણ ખ્યાલ નહોતો કે જે લેખકની ષષ્ટિપૂર્તિની સ્મરણિકારૂપે પુસ્તક પ્રગટ કરવાની યોજના હતી તેમને નિર્દેશ પુસ્તક પ્રગટ કરતી વખતે સંગત કે “સ્વર્ગસ્થ' જેવા વિશેષણથી કરવો પડશે. કાળની વિચિત્રતા એવી છે કે જે ગ્રંથ જયભિખુ. ની ષષ્ટિપૂર્તિના સમારંભમાં પ્રગટ કરવાનો હતો તે “સ્મૃતિગ્રંથ' રૂપે તેમની પ્રથમ પુણ્યતિથિએ પ્રગટ થાય છેશ્રી જ્યભિખુની હયાતીમાં પુસ્તક છપાવાનું શરૂ કર્યું, તે દરમ્યાન તેમનું અવસાન થતાં તે કામ વિલંબમાં પડવું; તે પછી તેમને અંજલિરૂપે અપાયેલ લખાણ તેમાં ઉમેરાઈને આ ગ્રંથમાં પ્રસિદ્ધ થાય છે.
- સ્વ. જયભિખુની પ્રતિભા બહુમુખી હતી. તેમણે બાળકો અને કિશોરો માટે સુંદર અને પ્રેરક સાહિત્ય આપ્યું છે; જુવાન વર્ગને જિંદાદિલી ને દેશભક્તિ સાથે જીવનને આનંદ ભોગવતાં શીખવે તેવી વાર્તાઓ ને નવલકથાઓ આપી છે. અને પ્રૌઢને ધર્મધ સાથે જીવનરસ ટકાવી રાખવાનું બળ આપે તેવી નવલકથાઓ આપી છે વળી “પારકા ઘરની લક્ષ્મી', “દાસી જનમ જનમની” અને “કન્યાદાન' જેવી નારીવર્ગને પ્રેરણા આપે તેવી કૃતિઓ પણ આપી છે. આમ આબાલવૃદ્ધ માટે સમુદાય તેમના સાહિત્યને ચાહક હતો. તેમની “ઈટ અને ઈમારત” તથા “જાણ્યું છતાં અજાણ્ય' જેવી પત્રકારી કટારનું પણ અજબ આકર્ષણ હતું. રાજ્ય તરફથી તેમને મળેલાં પારિતોષિકે તેમનાં લખાણોની સાહિત્યિક ગુણવત્તાની ગવાહી પૂરે છે. આમ એક સનિષ્ઠ અને કપ્રિય લેખક તરીકે રાજ્ય, પ્રજા અને સાહિત્યભોગી વર્ગમાં તેમનું સ્પૃહણીય સ્થાન હતું. તેમના અવસાને આ બહેળા સમુદાયની સંવેદનાને ઉત્તેજી હતી તે આ ગ્રંથમાં મૂકેલી નિવાપાંજલિઓ પરથી જોઈ શકાશે.
