Page Text
________________
અન્યના દોષ તરફ જ લક્ષ્ય આપનારા તો બેવડી મિલનતાના ભોગ બનેઃ પોતાની અંગત મલિનતાઓ તો ચિત્તમાં હોય જ, અને વધારામાં બીજાની મલિનતાઓનાં દર્શન અને તેની નોંધ રાખવાની ટેવને લીધે આવતી મલિનતાઓનો પણ તેને લાભ મળે ! પરિણામે, ચિત્ત શાન્ત થવાની વાત તો દૂર,પણ તેની અશાન્તિ સતત વધતી જ રહે છે, અને તેને કારણે જીવનમાં ક્લેશ તથા સંઘર્ષ પણ વધતા જ રહે છે.
ચિત્તની મલિતનાઓ વિષે વિચાર ચાલે, ત્યારે કાંઈ ને કાંઈ અવનવું જાણવા મળ્યા જ કરે છે. હમણાં એક વાત એવી ધ્યાનમાં આવી કે મોટાભાગનો સમાજ ‘ક્રોધ’ને ઉપદ્રવ માને છે, પણ અભિમાનને અને માયા-કપટને ઉપદ્રવ તરીકે ભાગ્યે જ સ્વીકારે છે, લોભને તો નહીં જ. કોઈ માણસ બહુ ગુસ્સો કરતો હોય - ક્રોધી હોય, અથવા કોઈ બાળક બહુ રીસાળ હોય, તો તેને માટે તેના પરિવારના સભ્યો ફરિયાદ કરશે કે આને/આમને જરા સમજાવો. બહુ ક્રોધ કરે છે, બધાંને બહુ ત્રાસ થાય છે, આમનો ક્રોધ શાન્ત થાય એવો વાસક્ષેપ નાખો ! વગેરે.
આવી ફરિયાદ હજી સુધી કોઈએ અભિમાન, માયા, લોભ માટે કરી હોય તેવું યાદ નથી આવતું. આનામાં આમનામાં અહંકાર બહુ છે, પોતે પોતાને જ ‘કાંઈક’ સમજે છે, બીજાને તો સાવ તુચ્છ ગણે છે, બીજાઓ સાથેનો વ્યવહાર સાવ રૂક્ષ અને તોછડો છે, એનું કાંઈક કરો, અને એને હળવો પાડો, અથવા હળવો પડે તેવો વાસક્ષેપ નાખો, આવું કદી કોઈ કોઈના માટે કહેવા આવ્યું નથી. આવું જ ‘માયા’ માટે પણ. આ વ્યક્તિ બહુ કપટથી વર્તે છે, લુચ્ચાઈ કે અંચાઈ બહુ કરે છે, પોતાનો વાંક સિફતથી અથવા અધિકારના જોરે બીજા ૫૨ ઢોળે છે અને બીજાની સારી કામગીરીનો જશ પોતે જ લે છે, આ કપટી સ્વભાવ બદલવાનું સમજાવો, એવી ફરિયાદ હજુ સુધી મળી નથી. અનુભવ તો એવો થાય છે કે આ અહંકારને, લુચ્ચાઈને કે અંચાઈને ‘સામાજિક ગુણ' તરીકે લેખવામાં આવે છે. મલિનતા પણ જ્યાં ગુણ તરીકે સ્થાન પામતી હોય ત્યાં ચિત્ત શાન્ત બને અને જીવન સ્વસ્થ બને, એવી આશા રાખવી તે મૂર્ખતા જ ગણાય. ખરેખર તો આવી મલિનતાઓ ધરાવતું વ્યક્તિત્વ મહત્ત્વાકાંક્ષી જ હોય, અને મહત્ત્વાકાંક્ષા જેવી
ધર્મતત્ત્વ
૧
| SR No. | 032361 |
| Book Title | Dharm Tattva Chintan Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Sheelchandrasuri |
| Publisher | Bhadrankaroday Shikshan Trust |
| Publication Year | |
| Total Pages | 250 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |