________________
28 : જૈનદર્શન-શ્રેણી : ૩-૧
અલૌકિક લાભ માટે મનુષ્યમાંથી પશુતામાં હોંશે હાંશે પ્રવેશતા મહાશાસ્રજ્ઞ, પુરેાહિતામાં શ્રેષ્ઠ એવા પુરાહિત પરાશરે જ્યારે ચંપાના રાજવી ચંદ્રછાયને સગપણની સાંઢણી પાદરથી ગયાના સમાચાર આપ્યા ત્યારે ચ`પાના રાજવી હસીને ખેલ્યા :
6
કઈ રાજકુમારી? પેલી દૈવી કુ'ડલની પહેરનારી વૈદેહી ને ? કુંભરાજાની પુત્રી ? અરે, મારા લક્ષ બહાર કોઈ વસ્તુ નથી; પણ ભલા પુરેાહિતજી! મારું ધર્મભીરુ મન જરા આંચકો ખાય છે. નવ્વાણું રાજરાણીએ આણ્યા પછી પણ કેટલી સ્ત્રી આણી શકાય, એનું કંઈ માપ, માન શાસ્ત્રમાં હશે ખરુ'! શાસ્ત્રની મર્યાદા બહારની વસ્તુ કરતાં મારુ' મન આંચકો ખાય છે!’
1
6
મહારાજ, ધર્માવતાર છે. આ વિષે ચાક્કસ તે કોઈ વિધાન શાસ્ત્રકારોએ કર્યું નથી. રાજપદને સર્વાં નિયમાથી સ્વતંત્ર રાખ્યું છે. પણ હા, એટલું તે ખરુ` કે રાજાને જેટલી રાણીએ વધુ, જેટલી સપત્તિ વધુ, જેટલી સેના વધુ, જેટલેા વૈભવ વધુ એટલુ રાજપદ માટું, રાજા પણ પૃથ્વીને ઇંદ્ર છે ને ! સ્વર્ગના ઇંદ્રના વૈભવ વિષે તે આપે ધર્માવતારે કાં આછુ સાંભળ્યુ છે ? '
સંશયવિહીન બનેલા ચ'પાના રાજવીએ પણ પુરેહિતજીને કૂતાંતે રથ આપીને વિદાય કર્યાં : જે રથમાં રાજાજી સિવાય આજ સુધી કોઈ એઠું' નહાતુ એવા એ રથ!
