________________
(૧૩) પણ એકંદરે રાજ્ય અને ધર્મની અનેકવિધ સેવાઓ કરી રહ્યો છે. એમ તે તેના દુશ્મનને પણ કબુલવું પડે.” ઈષોના ઝેરમાં પણ તે સાકર મેળવવા લાગ્યા. રાજાને તે શબ્દ પ્રિય લાગ્યા. પરંતુ તેની અંદર જ છુપું ઝેર રહેલું હતું તે રાજા ન જોઈ શકે. ગુગે ધીમે ધીમે ઝેરની માત્રા વધારવા માંડી.
“દ્ધિ-સિદ્ધિ પિડમંત્રીને ત્યાં હોય કે રાજાના મહેલ હોય એ બંધુ આપણા માટે તો સરખું જ છે. ગમે ત્યાં હોય, પણ આપણા રાજ્યને વિષે જ એ કાંઈ થોડા અભિમાનને વિષય ન ગણાય. પરંતુ એમાં એક વાત વિચારવાની રહે છે. વાણીયાને ત્યાંથી તે ચોરાઇ-લૂંટાઈ જવાની દહેશત રહે, પણ જે રાજાની પાસે તે હોય તો એકલા રાજકૂળને જ નહીં, પણ પ્રજાના ઉપગને માટે પણ તે કામે લગાડી શકાય. રાજ્યની લક્ષ્મી કેમ વધે, રાજ્યની પ્રતિષ્ઠા કેમ સ્થાયી બને એ જ આપણે તે જોવું જોઇએ. “ગંગાની આ યુક્તિપરંપરા સાંભળી રાજા થોડે ઘણે અંશે મૂછિત બની રહ્યો. રાજાને એમ લાગ્યું કે “ચિત્રાવેલી રાજમહેલમાં હોય તો કેવું સારું?” ભેળા રાજાને અત્યારે કોણ સમજાવે કે સિદ્ધિઓ માત્ર લુંટવાથી કે દબાવવાથી જ નથી પ્રાપ્ત થઈ શકતી. મનુષ્યની પુણ્યભાવના જ્યારે પ્રબળ બને છે ત્યારે જ તે ઉંચે આસ્માનમાંથી આવી પડે છે અને પુણ્યના બળથી જ તે ટકાવી શકાય છે પેથડકુમાર એ ચિત્રાવેલીને મેળવવા કયાં જગલમાં ગયે હતા ? શું એક ભરવાડણ જ પિતાની મેળે સામે આવીને દુકાને આપી ગઈ તી ? પેથડકુમારે પોતાના ભાગ્યબળથી
