________________
૧૧૫
પૈસાને વ્યવહાર
આ તે શ્રીમંતે જ લાભ લે. બાકી, જયાં ફી રાખી હોય તે શી દશા થાય ? એક ફેરે “જ્ઞાન” લેવા માટે તે તમે ખચી નાખે, પણ પછી કહેશે “જ્ઞાન મજબૂત રીતે પાળીશું, પણ હવે ફરી ફી ન આપીએ.”
આ તો આપણે કોઈનું નામ લેવું એ ખોટું કહેવાય. આ તે તમને રૂપરેખા આપું છું કે આ ધર્મની શી દશા થઈ છે અત્યારે. ગુરુ જે વેપારી તરીકે થઈ બેઠા છે એ બધું ખોટું. જયાં પ્રેકિટશનર હોય છે. ફી રાખે છે, કે આજે આઠ-દશ રૂપિયા ફી છે, કાલે વીસ રૂપિયા ફી છે, તે એ બધું નકામું.
જયાં પૈસાનો વેપાર છે ત્યાં ગુરુ ના કહેવાય. જયાં ટિકિટી છે એ તે બધું રામલીલા કહેવાય. પણ લોકોને ભાન નથી રહ્યું, એટલે બિચારા ટિકિટવાળાને ત્યાં જ પૈસે છે. કારણ કે ત્યાં આગળ જવું છે ને આ પોતે પણ જઠે છે. એટલે બને એડજસ્ટ થઈ જાય છે. એટલે સાવ જૂઠું ને સાવ પલપાલ ચાલી રહ્યું છે તદ્દન. - આ તે પાછા કહેશે, “હું નિઃસ્પૃહ છું. હું નિઃસ્પૃહ છું? અરે આ ગા ગા શું કરવા કરે છે તે ! તું નિઃસ્પૃહી છે તે તારી પર કોઈ શંકા રાખનાર નથી. અને તું પૃહાવાળે છે તે તું ગમે એટલું કહીશ તે ય તારી પર શંકા કર્યા વગર છોડવાના નથી. કારણ કે તારી પૃહા જ કહી આપશે. તારી દાનત જ કહી આપશે.
એમાં દેાષ કે ને ? આ તે બધા ભીખને માટે નીકળેલા છે. એમનું પેટ ભરવા નીકળ્યા છે. સહુ સહનું પેટ ભરવા માટે નીકળ્યા છે. અગર તે પેટ ના ભરવાનું હોય તે કીતિ કાઢવી હોય, કીતિની ભીખ, લક્ષ્મીની ભીખ, માનની ભીખ ! જે ભીખ વગરને માણસ હોય તે એની પાસે જે માઓ તે પ્રાપ્ત થાય. ભીખવાળા પાસે આપણે જઈએ તે એ પિતે ય ઘરેલે ના હેય ને આપણને ય સુધારે નહીં, કારણ કે દુકાને ચાલુ કરી છે લોકેએ. અને આ ધરાકે મળી આવે છે નિરાંતે !
એક જણ મને કહે છે કે, “એમાં દુકાનદારને દોષ કે ધરાકને દેષ ? મેં કહ્યું, “ધરાકને દેષ !” દુકાનદાર તે ગમે તે એક દુકાન કાઢીને બેસે, આપણે ના સમજીએ ? આટલે લેટ ટાંકણીમાં ચોપડીને ઘાલે છે અને પેલે માછીમાર એને તળાવમાં નાખે છે તેમાં માછીમારને