Page Text
________________
दीधितिः२
܀
܀
܀
܀܀
܀܀
܀
અવ્યાપ્તિ તો ઉભી જ છે.
ઉત્તરઃ અહીં પણ પ્રતિયોગિતા-વિચ્છેદકતા એ સાધ્યતાવચ્છેદકતાવચ્છેદક-તદિતરઅનવચ્છિન્ન જ લેવાની છે. એટલે તદંડમાં રહેલી પ્રતિ.અવચ્છેદક્તા તો દંડત્વસ્તત્તાઉભયાવચ્છિન્ન હોવાથી ઘટાભાવીય પ્રતિયોગિતાવચ્છેદકતા જ લક્ષણ ઘટક બનશે. તેનો અનવચ્છેદક દંડત્વ બનશે. તેનાથી અવચ્છિન્ન એવો દંડ અને તે દંડથી અવચ્છિન્ન દંડીનું સામાનાધિકરણ્ય દંડિસંયોગમાં મળી જાય છે. એટલે કોઈ દોષ રહેતો નથી..
܀
܀܀
܀
܀
܀
܀܀܀
܀
जागदीशी .. यत्तु 'दण्डत्वर्मिकनिरुक्तानवच्छे दकत्वज्ञानस्यैव कार्य्यतावच्छेदक दण्डावच्छिन्नविधेयकानुमितित्व-मित्यनुमितेर्दण्डप्रकारकत्वं नानुपपन्नम्' इति।
܀܀܀
܀܀܀
܀܀
܀܀
܀܀܀
܀܀
܀܀
܀܀
܀܀
܀܀
܀܀
* चन्द्रशेखरीयाः जागदीश्यां "यत्तु" इत्यादिकः "नानुपपन्नम्" इत्यन्तवान् पूर्वपक्षः । तस्यायमाशयः "दंडिमान्" इति स्थाने दंडत्वं एव परंपरया साध्यतावच्छेदकं मन्तव्यम् । 'दंडिमान्' इति अनुभवसिद्धायाः अनुमितेः सिद्ध्यर्थं च एतादृक्-कार्यकारणभावः मन्तव्यः यदुत "दंडत्वं हेत्वधिकरणवृत्यभावप्रतियोगितानवच्छेदकं" इत्यादि आकारक दंडत्वधर्मिकं निरुक्तानवच्छेदकत्वप्रकारकं ज्ञानं अनुमितिकारणम् । कार्यात्मिका अनुमितिस्तु दंडावच्छिन्नविधेयका "दंडिमान्" इत्याकारिका एव । तथा च तादृक्ज्ञाननिष्ठकारणतानिरूपितायाः अनुमितिनिष्ठकार्यतायाः अवच्छेदक दंडावच्छिन्नविधेयकानुमितित्वम् । तेन दंडत्वस्य साध्यतावच्छेदकत्वेऽपि तद्धर्मिक-तादृशज्ञानात् दंडिमान् इत्येव अनुमितिः प्रसिद्ध्यति । तेन न तदपलापनिरासानवकाशः इति । { ચન્દ્રશેખરીયા: પૂર્વપક્ષઃ સાધ્યતાવચ્છેદક તો પરંપરાસંબંધથી દંડત્વને જ માનવાનો. એટલે ત્યાં આવો બોધ થશે કે "હેવધિકરણવૃત્તિ-અભાવપ્રતિયોગિતાનવચ્છેદક દંડત્વમ્". આ જ્ઞાન એ અનુમિતિનું કારણ બને. એટલે અનુમિતિમાં કાર્યતા આવી. આ કાર્યતાનો અવચ્છેદક ડાવચ્છિન્નવિધેયકાનુમિતિત્વ માનશું. આવું અનુમિતિત્વ તો "ડિમાનું પ્રાસાદ" એવી અનુમિતિમાં જ મળે. કેમકે આમાં દંડથી અવચ્છિન્ન દંડી એ વિધેય તરીકે ભાસે છે. આમ સાધ્યતાવચ્છેદક તરીકે દંડત્વને માનવા છતાં ઉપરોક્ત વ્યાપ્તિજ્ઞાન દ્વારા "દડિમાન" અનુમિતિ થઈ १.
जागदीशी-- तत्तुच्छं परम्परया दण्डत्वावच्छिन्नविधेयकानुमितित्वस्यापि तादृशज्ञानकार्य्यतावच्छेदकतया सर्वदैव दण्डिमान्’ ‘दण्डत्ववत्त्वान्' इत्युभयाकारानुमित्यापत्तेः, उभयधर्मावच्छिन्नस्यैव सामग्रीसम्भवादिति दिक्।
. चन्द्रशेखरीयाः तत्तुच्छम् इत्यादिना जागदीश्यां पूर्वपक्षखण्डनम् । भावार्थस्त्वयम्- दंडत्वधर्मिकनिरुक्तानवच्छेदकत्वज्ञाननिरूपितायाः कार्यतायाः अवच्छेदकं तावत् परंपरया दंडत्वावच्छिन्नदंडिविधेयकानुमितित्वं "दंडत्ववद्वान्" इत्यादि
܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀
સિદ્ધાન્તલક્ષણ ઉપર 'ચન્દ્રશેખરીયા' નામની સંસ્કતગુજરાતી સરલ ટીકાઓ ૧૪૪ 60000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000
| SR No. | 032152 |
| Book Title | Siddhant Lakshan Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chandrashekharvijay |
| Publisher | Kamal Prakashan Trust |
| Publication Year | 2004 |
| Total Pages | 252 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 11 MB |