________________
તથા મહાતીર્થાદિ વિગેરેને આક્રમક યુગના સપાટામાં ભારે કુનેહ શક્તિથી અભુત રીતે રક્ષણ કરેલું છે. નહીંતર આજે કાંઈની કાંઈ વિષમ સ્થિતિ વધુ આગળ વધી ગઈ હોત. હજી પણ ઘણું રક્ષણ થયું છે તે તેઓશ્રીની અજબ દીર્ઘદૃષ્ટિનું પરિણામ છે. તેઓશ્રીનો સિદ્ધાંત હતો કે નુકસાનકારક આજની બાબતોનો વિરોધ ન કરતાં રચનાત્મક એવી રીતે કરવું કે જેથી નુકસાન ન થાય...તેઓશ્રીના પહેલાં પણ કેટલીક ધર્મ ઉપર આક્રમક બાબતો શરૂ થઈ ચૂકી હતી, તેને પણ આગળ વધતી ઘણી રીતે અટકાવી શક્યા છે. તેઓશ્રીના જીવનની આ મહત્તા મને કાયમ લાગ્યા કરી છે.” (સં. ૨૦૨૮, ભાદ્રપદ).
પોતાના સમયમાં, સંઘ-શાસન-તીર્થ ઉપર આવેલાં, બાહ્ય અને આંતરિક વિવિધ આક્રમણોને ખાળી શકે તેવી દૂરદર્શી, મર્મગામી અને હિતકારી દૃષ્ટિ વડે, આ આચાર્ય મહારાજે , જે અભુત કુનેહ દાખવીને સંઘ-શાસન-તીર્થની તથા તેનાં હિતની રક્ષા કરી છે, તે આપણા સમયમાં અનન્ય છે, અજોડ છે. આવા બીજા આચાર્યની પ્રતીક્ષા સંઘે કેટલાં વર્ષો, દાયકા કે શતક સુધી કરવી પડશે, તે પ્રશ્ન વિચારશીલ જીવોને મૂંઝવે છે. એક દેશી કવિજને, આચાર્ય મહારાજજીને અંજલિ આપતાં ઉચિત રીતે જ કહેલું :
નેમિ' નેમ-સમ્રાટ, જડ્યો ન જો માનવી જનની જણે હજાર, પણ એકે એવી નહીં.”
આવા શાસનધોરી અને સંધરક્ષક આચાર્ય આપણા સમયમાં અથવા તો આપણી નજીકના સમયમાં થઈ ગયા એ પણ કેટલી રોમહર્ષ કરાવનારી ઘટના છે ! ચાલો, એમના જીવનની કેટલીક યશોજજવલ અને શાસનને અજવાળતી ગાથાઓનાં આપણે દર્શન કરીએ.
