________________
:: અષ્ટમ પ્રાતિહાર્ય છત્રત્રયના ધ્યાને અંતરાય કર્મનો ક્ષય ::
ઉદ્યોતિતેષુ ભવતા ભુવનેષુ નાથ ! તારાન્વિતો વિધુરયં વિહતાધિકારઃ ॥ મુક્તા-કલાપ-કલિતો-સિતાતપત્રવ્યાજાત્રિધા ધૃત-તનુÝવમન્યુપેતઃ I॥૨૬॥
હે અપૂર્વ તેજપુંજ ! અરિહંત પરમાત્મા ! આપે તો ત્રણેય લોકને જ્ઞાનપ્રકાશ વડે પ્રકાશિત કરી દીધેલ છે. હવે ચંદ્રમા કોને પ્રકાશિત કરશે ? કોઈને નહીં. માટે જ તો તે ત્રણ છત્રનો વેષ ધારણ કરી આપની સેવા કરીને પોતાના અધિકારની માંગણી કરવા ઉપસ્થિત થયો છે. છત્રોમાં જે મોતીઓ લાગેલા છે તે ચંદ્રમાના પરિવાર સ્વરૂપ તારાગણ જ છે.
‘“વિનામંતરાયર્થ’’અર્થાત્ વિઘ્ન કરવું એ અંતરાય કર્મનું કામ છે. પુન્યોદયે પ્રાપ્ત થયેલા ધન, સત્તા, અધિકાર, પદ-પ્રતિષ્ઠા આદિ દુન્યવી સુખોમાં વિઘ્ન કરી જીવને દુ:ખી કરવાનું કામ છે અંતરાય કર્મનું.
કવિએ ઉપરોકત શ્લોકમાં ઉત્તમ પ્રકારની કલ્પનાશક્તિનો પરિચય કરાવ્યો છે. કવિ પ્રભુને પ્રશ્ન પૂછે છે કે હે પ્રભુ ! હે અપૂર્વ તેજપુંજ ! અરિહંત પરમાત્મા ! આપે તો જ્ઞાનપ્રકાશ વડે ત્રણેય લોકને પ્રકાશિત કરી દીધેલ છે, હવે પેલો અનેક તારલાઓની વચ્ચે અતિશય શોભતો એવો ચંદ્રમા કોને પ્રકાશિત કરશે ? કાળી-અંધારી રાત્રીમાં શીતલ એવી ચાંદની વડે ભૂતલની અનેક વસ્તુઓને પ્રકાશિત કરવાનો ચંદ્રમાનો અધિકાર હતો.
ન
હે પ્રભુ ! આપના કેવળજ્ઞાનમાં ત્રણેય લોકના બધા જ પદાર્થો પ્રકાશિત થઈ રહેલા છે. પ્રભુ ! ચંદ્રમા હોય કે ન હોય આપને વસ્તુદર્શન માટે કોઈ રોકી શકતું નથી. કાજળકાળી અંધારી રાતમાં પણ આપ જ્ઞાન વડે બધું જ જાણી શકો છો. આપના કેવળજ્ઞાનમાં બધું જ સ્પષ્ટ પ્રકાશિત થાય જ છે. આમ જોવા જઈએ તો અહીં ચંદ્રમાની ઉપેક્ષા થતી હોય તેવું સ્પષ્ટ જણાય છે. માટે જ ચંદ્રમા
૪૨ : અંતિમ લક્ષ્ય કર્મક્ષય
